ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΖΑΜΠΕΛΙΟΣ

Σπυρίδων Ζαμπέλιος (Λευκάδα 1815 – Ελβετία 1881)

Iστορικός και λογοτέχνης. Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1815, από εύπορη και αριστοκρατική οικογένεια, απώτερης ιταλικής καταγωγής. Ο πατέρας του, Ιωάννης, ήταν δικαστικός, λόγιος και δραματικός ποιητής. Ο Σπυρίδων παρακολούθησε τη στοιχειώδη εκπαίδευση στη Λευκάδα και στη συνέχεια σπούδασε νομικά στην Ιόνιο Ακαδημία της Κέρκυρας (όπου γνωρίστηκε με το Σολωμό, πιθανόν και με τον Κάλβο). Όταν αποφοίτησε από την Ιόνιο Ακαδημία πήγε στην Ιταλία, όπου συνέχισε τις σπουδές του στα Πανεπιστήμια της Μπολόνια και της Πίζας (όπου αναγορεύτηκε διδάκτωρ του εκεί Πανεπιστημίου). Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του ταξίδεψε σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και στη Γερμανία, όπου φοίτησε στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης και παρακολούθησε παραδόσεις του Hegel, από τον οποίο επηρεάστηκε.
Η γνωριμία του με το μεσαιωνολόγο Ανδρέα Μουστοξύδη τον ώθησε στη μελέτη μεσαιωνικών και γλωσσολογικών χειρογράφων στις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες της Ευρώπης και της Τουρκίας. Αποτέλεσμα του ενδιαφέροντός του για την μεσαιωνική ιστορία ήταν και το μεγάλο έργο του «Βυζαντιναί Μελέται», που έγραψε αργότερα.
Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1845 και έμεινε στην Κέρκυρα, όπου δημοσίευσε ανώνυμα το ποίημα «Η ύστερη νυχτιά του καταδίκου» (1845).
Στη συνέχεια έφυγε ξανά για την Ευρώπη για νέες μελέτες και επέστρεψε το 1856, λόγω του θανάτου του πατέρα του. Τα χρόνια εκείνα άρχισε και το συγγραφικό του έργο που κάλυπτε κυρίως ιστορικά θέματα, με υλικό που είχε συγκεντρώσει από τα ταξίδια του στην Ευρώπη και στην Τουρκία. Το 1852 δημοσίευσε έκδοση ελληνικών δημοτικών τραγουδιών «Άσματα Δημοτικά της Ελλάδος». Ως εκδότης όμως των δημοτικών τραγουδιών επικρίθηκε για τις αυθείρετες επεμβάσεις του στα κείμενα, ενώ κρίθηκε ως μέτρια και η επίδοσή του στη λογοτεχνία.
Το 1857 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα με τη σύζυγό του Λουκία και δημοσίευσε την ιστορική μελέτη «Αι βυζαντιναί μελέται» («Περί πηγών Νεοελληνικής Εθνότητος από Η΄ άχρι Ι΄ εκατονταετηρίδος μ.Χ.»), το κυριότερο ιστορικό-φιλολογικό του έργο. Στην εκτενή εισαγωγή διατύπωσε την άποψη για την ιστορική και γλωσσική ενότητα του ελληνικού έθνους από την εποχή του Ομήρου μέχρι τη σύγχρονη εποχή, με συνδετικό κρίκο το Βυζάντιο και εισηγήθηκε την τριμερή διαίρεση της ελληνικής ιστορίας σε αρχαία, μεσαιωνική και νέα.
Το 1859 δημοσίευσε το φυλλάδιο «Καθίδρυσις Πατριαρχείου εν Ρωσία». Στην περίοδο 1859-1860 τοποθετείται και η σημαντική για την ιστορία της νεοελληνικής κριτικής διαμάχη Ζαμπελίου - Πολυλά. Ο Ζαμπέλιος ασχολήθηκε και με τη λογοτεχνία, σε επίπεδο κριτικής, και δημοσίευσε το φυλλάδιο «Πόθεν η κοινή λέξις τραγουδώ;» και «Σκέψεις περί ελληνικής ποιήσεως», με αφορμή την έκδοση των «Ευρισκομένων» του Σολωμού από τον Πολυλά, υποστηρίζοντας τον ελεγειακό χαρακτήρα των έργων της ώριμης περιόδου του Σολωμού. Η άποψή του ανασκευάστηκε από τον Πολυλά στο φυλλάδιο «Πόθεν η μυστικοφοβία του κ. Σ. Ζαμπελίου» (Κέρκυρα 1860).
Με αφορμή τις ιστορικές περιπέτειες της Κρήτης έγραψε τα ιστορικά μυθιστορηματικά έργα «Ιστορικά σκηνογραφήματα» (1860) και «Οι Κρητικοί γάμοι» (1871), με υποθέσεις από την ιστορία της Ενετοκρατίας στο νησί. Το 1864 δημοσίευσε στην Αθήνα τη γλωσσολογική μελέτη «Ιταλοελληνικά». Δημοσίευσε επίσης το ιταλόφωνο μυθιστόρημα «Αναμνήσεις μοναχής». Προς το τέλος της ζωής του ξεκίνησε να γράφει ένα ετυμολογικό ελληνικό λεξικό, του οποίου το πρώτο μέρος εκδόθηκε στο Παρίσι το 1879 με τίτλο «Parlers grecs et romains». Εντάχθηκε στην πολιτική παράταξη των Μεταρρυθμιστών και στις εκλογές του 1850 υπέβαλε υποψηφιότητα και εκλέχτηκε βουλευτής Λευκάδας με το κόμμα των Μεταρρυθμιστών στη Θ΄ Βουλή των Επτανήσων. Υπήρξε συνεργάτης της κερκυραϊκής πολιτικής εφημερίδας «Πατρίς του Βραΐλα» και της εφημερίδας του Μουστοξύδη «Το μέλλον».
Αποσύρθηκε από την πολιτική, ταξίδεψε στην Αθήνα και προς το τέλος της ζωής του (1870) εγκαταστάθηκε σε μια επαρχιακή έπαυλη στο Λιβόρνο για δέκα χρόνια. Πέθανε κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του στο Zug της Ελβετίας το 1881.

Τα κυριότερα έργα του
. Άσματα Δημοτικά της Ελλάδος [Εκδοθέντα μετά μελέτης ιστορικής περί Μεσαιωνικού Ελληνισμού (1852)]
. Βυζαντιναί Μελέται [Περί πηγών Νεοελληνικής Εθνότητος από Η΄ άχρι Ι΄ εκατονταετηρίδος μ.Χ. (1857)]
. Πόθεν η κοινή λέξις τραγουδώ; [Σκέψεις περί ελληνικής ποιήσεως (1859)]
. Ιστορικά Σκηνογραφήματα (1860)
. Ιταλλοελληνικά [κριτική πραγματεία περί των εν τοις αρχείοις Νεαπόλεως ανεκδότων ελλληνικών περγαμηνών (1864)]
. Οι Κρητικοί Γάμοι [Ανέκδοτον επεισόδιον της Κρητικής Ιστορίας επί Βενετών (1570) (1871)]
. Parlers Grecs et Romans, leur point de contact préhistorique (1880)
. Ζαμπελίου και Κριτοβουλίδου, Ιστορία των Επαναστάσεων της Κρήτης [συμπληρωθείσα υπό Ιωάννου Δ. Κονδυλάκη (1897]

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΦΙΛΙΠΠΑΣ

Για τον Κ. Γιώργο Φατούρο «Αντί στεφάνου..»

    Ένας ευγενής, καλλιεργημένος, σημαντικός  Άνθρωπος, Λευκαδίτης, έφυγε απ’ τη ζωή, πλήρης ημερών, την Τρίτη 10 Μαρτίου 2015, ο Γιώργος Φατούρος.
Γεννημένος το 1920 στη Βασιλική, ήταν γιος του Νικολάου Φατούρου και της Αικατερίνης Κακαβούλη – Μπακόλα.
   Απ’ τη Λευκάδα έφυγε νέος και  έζησε όλη του τη ζωή στην Αθήνα, όπου συνέχεια «πάσχιζε για ότι λευκαδίτικο..»
   Έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στο Σύλλογο Λευκαδίων Αττικής, όπου ήταν ταμίας από το 1952 και στη συνέχεια και  στην Εταιρεία Λευκαδικών Μελετών.
Δεξί χέρι του Αντώνη Τζεβελέκη, πήρε μέρος σε Συνέδρια, Συμπόσια,  Αφιερώματα κλπ
εμβληματική φιγούρα που  φωτογράφιζε ασταμάτητα .
   Τη δεκαετία του ’30, με άλλους νέους στη Βασιλική,  ίδρυσαν τον  «Πολιτιστικό Όμιλο Βασιλικής» και διοργάνωναν θεατρικές παραστάσεις, εκδρομές κ.α..
Από τότε άρχισε να φωτογραφίζει και να διαβάζει λογοτεχνία σε συνέχειες από περιοδικά.
«Η αγάπη του για τα βιβλία ξεκινά το 1930 όχι μόνο σαν βιβλιόφιλος, αλλά και φιλοαναγνώστης…», όπως αναφέρει ο ίδιος.
Φιλότεχνος και φιλόμουσος, έμαθε μαντολίνο  και ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με το θέατρο  και τη Μουσική.
   Το 2006 στο κηποθέατρο «Αγ. Σικελιανός» συνδιοργανώθηκε και πραγματοποιήθηκε εκδήλωση «για το φωτογράφο Γιώργο Νικ. Φατούρο» .
  Πήρε μέρος ενεργά  στην Εθνική Αντίσταση.
Ήταν παντρεμένος με την αγαπημένη του Κατερίνα Διαμαντίδου.
   Διαυγέστατος μέχρι τέλους, διατηρούσε «φρέσκια» τη σκέψη του  και ανεπτυγμένη την αίσθηση του χιούμορ.
   Πρόσφατα πρόσφερε μεγάλο μέρος του φωτογραφικού του αρχείου καθώς και σειρές περιοδικών στη Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας.
   Μεγάλο μέρος  (1.913 βιβλία) της πλούσιας βιβλιοθήκης του έχει δωρίσει στο Δήμο Λευκάδας, με σκοπό να δημιουργηθεί Βιβλιοθήκη στην ιδιαίτερη πατρίδα του  Βασιλική,
διακαή πόθο  που εξέφραζε  με κάθε ευκαιρία.
Με την υπόσχεση και της δικής μας βοήθειας και υποστήριξης, με κάθε τρόπο,
ευχόμαστε και πιστεύουμε  σύντομα η επιθυμία του να γίνει πράξη.
Κι έτσι ο «καλός πατριώτης» κ. Γιώργος  συνεχίζει να  βοηθά  με άλλον ένα τρόπο την πατρίδα, που πια τον σκεπάζει. 
(Στην ταφή, που έγινε στη Βασιλική, την Τετάρτη 11 Μαρτίου, παρευρέθησαν αγαπημένοι, συγγενείς κι επίσης ο αντιδήμαρχος κ. Χ. Κατηφόρης και απ’ τη Βιβλιοθήκη η Μ. Ρούσσου).

Καλό ταξίδι στην αιωνιότητα!


Για τη Δημόσια Βιβλιοθήκη Λευκάδας
Μαρία Ρούσσου

Διδακτική ιστορία: ''Το όνειρο του ράθυμου ''

Κάποτε είχε πάει ένας κοσμικός  στην Σκήτη των Καυσοκαλυβίων στο Άγιο όρος, για να γίνει Μοναχός. Οι Πατέρες όμως της Σκήτης δεν τον δέχονταν, γιατί, εκτός που ήταν ράθυμος και αμελής, ήταν και πολύ σκανδαλοποιός και δημιουργούσε συνέχεια θέματα.
Επειδή εκείνος αναπαύονταν στην Σκήτη, παρακάλεσε τους Πατέρες να τον αφήσουν να μένει ως λαϊκός και να εργάζεται καμιά φορά.

Έτσι λοιπόν πέρασε την ζωή του με ραθυμία μέχρι την ώρα του θανάτου του που έπεσε πια στο κρεβάτι και ψυχοραγούσε. Οι Πατέρες όμως του συμπαραστέκονταν και βρίσκονταν συνέχεια κοντά του.
Μια μέρα ο ετοιμοθάνατος είχε έρθει σε έκσταση και έκανε νοήματα. Οι Πατέρες απορούσαν τι να συμβαίνει…

Όταν συνήλθε τους διηγήθηκε το εξής φοβερό:
Είδα τον Αρχάγγελο Μιχαήλ μ” ένα χαρτί στα χέρια του, που είχε όλες τις αμαρτίες μου, και μου είπε:
«Βλέπεις, αυτά εδώ τα έκανες όλα, γι” αυτό ετοιμάσου να πας στην κόλαση».
Τότε εγώ του λέω:
«Για κοίταξε, ανάμεσα σ” αυτά τα αμαρτήματα, υπάρχει το αμάρτημα της κατακρίσεως»;
Ψάχνει ο Αρχάγγελος και μου λέει: «Όχι, δεν υπάρχει».
«Οπότε, του λέω, δεν πρέπει να πάω στην κόλαση, σύμφωνα με αυτό που είπε ο Κύριος». «Μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε».
Τότε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ έσχισε το χαρτί με τα αμαρτήματά μου. Έτσι, Πατέρες μου, θα πάω στον Παράδεισο…
Όταν μου είχατε πει ότι δεν κάνω για Μοναχός στην Σκήτη και εργαζόμουν ως λαϊκός και Εκκλησιαζόμουν στον Κυριακό τις εορτές, είχα ακούσει τα λόγια του Ευαγγελίου «Μη κρίνετε, ίνα μη κριθήτε»
και είπα: «Ταλαίπωρε, τουλάχιστον αυτό να εφαρμόσεις, και αυτό με έσωσε δίχως άλλον κόπο». Μόλις τελείωσε αυτά τα λόγια, παρέδωσε την ψυχή του.

πηγή: www.theomitoros.blogspot.com

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ ο άνθρωπος της πόλης

//Η εγχώρια παράδοση, αλλιώς

Christos Galanopoulos and Friends, The City Man [Αυτόνομη Κυκλοφορία] *

H καθημερινότητα του Ανθρώπου της πόλης –ο οποίος παριστάνεται στο εξώφυλλο ως μια φιγούρα που επιζητεί τη φυγή και βαδίζει ασθμαίνοντας– και οι ανησυχίες αυτού, ενδύονται με ρυθμούς, μελωδίες, βόμβους, παράσιτα και εν γένει με ηχοχρώματα, στων οποίων τα συστατικά δεν υπερτερεί κάποια πολιτισμική κληρονομιά. Μέσα σε αυτά τα ηχοχρώματα, ο ειρμός του Γαλανόπουλου και των αλληλεπιδρώντων μουσικών υλοποιεί ένα όραμα που προσεγγίζει την ηχητική παρακαταθήκη της χώρας μας. Πότε (ανα)ψηλαφίζοντας τις συντεταγμένες της kosmische musik, η οποία μορφοποιήθηκε επί γερμανικού εδάφους κυρίως στα ’60s και στα ’70s, και πότε στρέφοντας το βλέμμα στις κοιτίδες του βρετανικού προοδευτικού ροκ, του ελεγειακού ροκ των GY!BE, της ηλεκτρονικής αντίληψης των ’90s, της τζαζ. Πάντοτε, σχεδόν, περνώντας από βυζαντινούς και ανατολίτικους «δρόμους», και αναδεικνύοντας την ευδοκιμούσα συνομιλία μεταξύ φυσικών οργάνων (ακουστικών, ηλεκτρικών, παραδοσιακών και μη) και ηλεκτρονικών εργαλείων.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ πρόσκληση σε δείπνο κυανίου

Θανάσης Παπακωνσταντίνου, Πρόσκληση σε δείπνο κυανίου [Αχός/Music Links Knowledge ‎]
κριτική του ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΤΑΘΟΠΟΥΛΟΥ

Πιστός στην εντρύφησή του στην ελληνική κουλτούρα μέσα από την ευρυγώνια οπτική του, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου προχωρά σε μια ακόμη καλλιτεχνική περιπλάνηση. Σε ένα άλμπουμ θαυμαστών ισορροπιών, οι οποίες διατηρούνται στο ακέραιο έως και το πέρας αυτού, ο Λαρισαίος δημιουργός δεν πηγαινοέρχεται απλώς μεταξύ ετερόκλητων μουσικών ιδιωμάτων, ούτε αναδιατυπώνει την ήδη γνώριμη άποψή του επί του ήχου. Κατορθώνει να εκφέρει μια νέα ηχητική πρόταση, που μπορεί να δανείζεται στοιχεία από το παρελθόν του καλλιτέχνη, μα σηματοδοτεί έναν ολοκαίνουργιο και ξεχωριστό κόμβο στην πολλά σημαίνουσα σταδιοδρομία του. Η μπουζουκομάνα βρίσκεται και πάλι στην υπηρεσία του Θανάση για να οδηγήσει, στις περισσότερες των περιπτώσεων, σε ένα λυτρωτικό σεργιάνι τις αναπτύξεις των συνθέσεων. Αυτή τη φορά, πάντως, πέρα από τις διαχρονικά αγαπημένες του εμμονές, επιλέγει να τοποθετήσει σε περίοπτη θέση στο πόνημά του ορισμένους τζαζ προσανατολισμούς, στους οποίους συνηγορούν και μερικοί μουσικοί (σε πληκτροφόρα, κοντραμπάσο, κρουστά και πνευστά) από εκείνους που αποδέχονται την… Πρόσκληση σε Δείπνο Κυανίου.

http://popaganda.gr/

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ

Διάσημοι Λευκαδίτες

Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1824-1879)
Ήταν επικός ποιητής του αρματολισμού και ένας από τους πιο διακεκριμένους Επτανήσιους ποιητές του 19ου αιώνα. Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1824, γιος του επιχειρηματία και γερουσιαστή Ιωάννη Βαλαωρίτη, ηπειρωτικής καταγωγής και της Αναστασίας το γένος Τυπάλδου Φορέστη.
Τα πρώτα γράμματα τα έμαθε στο Λύκειο της Λευκάδας (1830-1837), κατόπιν φοίτησε στην Ιόνιο Ακαδημία στην Κέρκυρα (1838-1841) και ταξίδεψε στην Ιταλία και την ελεύθερη Ελλάδα (1841-1842). Ακολούθησαν σπουδές στη Γενεύη (όπου πήρε πτυχίο προλήτη Φραμμάτων και Επιστημών από το εκεί Κολλέγιο), στο Παρίσι (νομικά) και τέλος στην Πίζα της Ιταλίας, όπου ανακηρύχθηκε διδάκτωρ νομικής στο Πανεπιστήμιο της πόλης. Το επάγγελμα του δικηγόρου δεν το εξάσκησε ποτέ. Αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά στην ποίηση.
Το 1846 προσβλήθηκε από τυφοειδή πυρετό κι επέστρεψε στη Λευκάδα. Αργότερα ταξίδεψε στην Ιταλία και την Αυστρία, όπου με κίνδυνο της ζωής του πήρε μέρος σε ενέργειες υπέρ της ελληνικής απελευθέρωσης. Παράλληλα, μελέτησε γερμανική φιλολογία και το 1847 είχε ήδη τυπώσει την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο «Στιχουργήματα στην Κέρκυρα». Ακολούθησε μια περίοδος περιπλάνησής του στην Ιταλία, κυρίως στη Βενετία.
Εκεί πήρε μέρος σε φοιτητικές κινητοποιήσεις και γνώρισε την κόρη του λογίου της Βενετίας Αιμιλίου Τυπάλδου, την Ελοΐζα. Το 1852, σε ηλικία 25 ετών, την παντρεύτηκε και την υπεραγαπούσε μέχρι το τέλος της ζωής του. Από το γάμο του απέκτησε τρεις κόρες (τη Μαρία, που πέθανε το 1855 σε βρεφική ηλικία, μια δεύτερη, επίσης Μαρία, που πέθανε το 1866 και τη Ναθαλία, που πέθανε το 1875 στη Βενετία) και δυο γιους, το Νάνο και τον Αιμίλιο.
Μετά το γάμο του ταξίδεψε στην Ευρώπη για ένα χρόνο και όταν επέστρεψε στη Λευκάδα ενίσχυσε το επαναστατικό κίνημα της Ηπείρου με άνδρες και χρήματα, με αποτέλεσμα να προκαλέσει τη δυσαρέσκεια του τότε Άγγλου αρμοστή και να αναγκαστεί να φύγει ξανά στην Ιταλία. Το 1856 πέθανε ο πατέρας τους και η μητέρα του. Το 1857 δημοσίευσε τη δεύτερη ποιητική του συλλογή με τίτλο «Μνημόσυνα», που τιμήθηκε από τον Όθωνα με τον Χρυσό Σταυρό του Σωτήρος. Την ίδια χρονιά απέκτησε το δεύτερο γιο του, τον Αιμίλιο. Παράλληλα με την ποίση επιδόθηκε και στην πολιτική. Εξελέγη βουλευτής Λευκάδας στην Ιόνιο Βουλή, επτά ολόκληρα χρόνια (1857 έως το 1864) και αγωνίστηκε για τα δίκαια των επτά νησιών.
Το 1864 επισκέφθηκε την Αθήνα μαζί με τον πρόεδρο της Ιονίου Βουλής και άλλους επιφανείς πολιτικούς και συνέταξε το σχέδιο για το ψήφισμα της Ένωσης. Η εμφάνισή του στην Εθνοσυνέλευση στέφθηκε από μεγάλη επιτυχία. Μετά την ένωση των Επτανήσων, έδρασε ως βουλευτής στην Αθήνα. Εκλέχθηκε δυο φορές βουλευτής στην κυβέρνηση Κουμουνδούρου (1865 και 1868), αρνήθηκε όμως να αναλάβει υπουργικά καθήκοντα. Οι αγορεύσεις του είχαν ποιητικό χαρακτήρα και η ρητορική του δεινότητα έμεινε αλησμόνητη. Μετά τις εκλογές του 1868, απογοητευμένος από την πολιτική αποσύρθηκε και απομονώθηκε στη Μαδουρή, ένα μικρό γραφικό νησάκι κοντά στη Λευκάδα, για να δοθεί ολοκληρωτικά στην υπόθεση της απελευθέρωσης της Ηπείρου.
Εκεί συνέθεσε το ποίημα «Διάκος» και τον «Αστραπόγιαννο», έργα που τύπωσε μαζί το 1867. Μετά από πρόσκληση του Πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών το 1871 έγραψε και απήγγειλε με μεγάλη επιτυχία ένα ποίημα για τον Πατριάρχη στην αποκάλυψη του ανδριάντα του. Πέθανε στη Λευκάδα το 1879 από καρδιακή πάθηση. Λίγο πριν το θάνατό του έγραψε τα τρία πρώτα άσματα του «Φωτεινού», έργου που έμεινε ημιτελές, λόγω του θανάτου του. Ο «Φωτεινός» εντάχθηκε στο δεύτερο συγκεντρωτικό τόμο των έργων του, που εκδόθηκαν μετά το θάνατό του, το 1891. Έγραψε επίσης λίγες μεταφράσεις («Η Λίμνη» του Λαμαρτίνου, το 33ο άσμα της «Κόλασης» του Δάντη κ.α.) και δημοσίευσε άρθρα πολιτικού και ιστορικού προβληματισμού.
Στο έργο του Βαλαωρίτη συναντιέται η γλωσσική τεχνοτροπία της Επτανησιακής Σχολής με εκείνη της Αθηναϊκής. Μελέτησε πολύ τη γνήσια γλώσσα του λαού και την έκανε όργανο, για να εκφράσει τις ιδέες του. Τα ποιητικά του έργα είναι γραμμένα σε απλή γλώσσα, ενώ τα πεζά του στην καθαρεύουσα. Χρησιμοποιώντας επικολυρικό στίχο, ο Βαλαωρίτης έγραψε για τους άθλους των αγωνιστών του '21. Τα ποιήματά του αγαπήθηκαν στην εποχή τους, αλλά εξακολουθούν να εκτιμώνται ακόμη και σήμερα. Ο επικός χαρακτήρας των έργων του, καθώς και οι αγώνες του για την πατρίδα, του χάρισαν τον τιμητικό τίτλο του εθνικού ποιητή, ενόσω ήταν ακόμα στη ζωή, ως ο πρώτος που έσκυψε «στις εγχώριες πηγές με την απόφαση να κάνει ελληνική ποίηση».
Η κριτική διχάστηκε στην περίπτωση του Βαλαωρίτη και ποικίλει από την πλήρη αποδοχή (Παλαμάς, Ριΐδης, Σικελιανός), έως την πλήρη άρνηση (Πολυλάς, Πανάς, Βερναρδάκης).
Έγραψε πολλά ποιήματα στα οποία διακρίνει κανείς μια πατριωτική ρωμαλεότητα, έναν ασυγκράτητο πατριωτισμό και μια αχαλίνωτη φαντασία.

Έργα:

Ποιήματα
Η Κυρά Φροσύνη (1859)
Αθανάσιος Διάκος (1867)
Θανάσης Βάγιας (1867)
Αστραπόγιαννος (1867)
Ο ανδριάς του αοιδίμου Γρηγορίου του Ε (1872)
Ο Φωτεινός (ημιτελές)

Συλλογές
Στιχουργήματα (1847)
Μνημόσυνα (1857)

Διάφορα
Ποιήματα (δίτομο) (1891)
Εργα (1893)
Βίος και έργα (τρίτομο) (1907)
Ποιήματα ανέκδοτα (1937)
Τα άπαντα (δίτομο) (1968)