ο Νεολόγος: ΝΑΝΟΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ Ο ΠΟΙΗΤΗΣ

Photo: © E.KE.BI, 2001. Ορδόλης

Βιογραφικό Σημείωμα

Ο Νάνος Βαλαωρίτης γεννήθηκε στη Λωζάνη της Ελβετίας το 1921.

Σπούδασε Φιλολογία και Νομικά στα πανεπιστήμια Αθηνών, Λονδίνου, Σορβόνης.

Παρουσίασε άρθρα και μετέφρασε πρώτος στο Λονδίνο εκτενώς Έλληνες ποιητές του 1930-Σεφέρη, Ελύτη, Εμπειρίκο, Εγγονόπουλο, Γκάτσο.

Στην Αγγλία έζησε απ' το 1944 έως το 1953 και γνώρισε τον Έλιοτ και όλο τον κύκλο του.

Το 1954-60 έμεινε στο Παρίσι και γνώρισε τον Αντρέ Μπρετόν και τους υπερρεαλιστές.

Το 1960 γύρισε στην Ελλάδα και διηύθυνε το περιοδικό Πάλι (1963-1967).

Το 1969 παρουσίασε ελληνική ποίηση στο γαλλικό περιοδικό Lettres Nouvelles.

Απ' το 1968 δίδαξε συγκριτική λογοτεχνία και γραφή στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο.

Οργάνωσε παρουσίαση των Ελλήνων υπερρεαλιστών στο Κέντρο Πομπιντού το 1990-91.

Ποιητικά του κείμενα εκδόθηκαν από τον οίκο City Lights του Φερλινγκέττι. Διηύθυνε από το 1989 έως το 1995 με τον ποιητή Αντρέα Παγουλάτο το περιοδικό Συντέλεια.

Πήρε τρία κρατικά βραβεία (το πρώτο το αρνήθηκε) κι ένα βραβείο του Ν.Ρ.Α. [National Poetry Association (Αμερικανική Εταιρεία Ποίησης)]

το 1996- βραβείο που είχε δοθεί προηγουμένως στους Φερλινγκέττι, Γκίνσμπέργκ και άλλους.

Εργογραφία

Ποίηση
Η τιμωρία των μάγων, Λονδίνο, ιδιωτική έκδοση, 1947, σελ. 48.
Κεντρική Στοά, Αθήνα, ιδιωτική έκδοση, 1958, σελ. 58.
Terre de Diamant, Αθήνα, ιδιωτική έκδοση, 1958, σελ. 78.
Hired Hieroglyrhs, Σάντα Κρουζ, Καλιφόρνια, Kayak Books Inc. 1970. σελ. 56.
Dipomatic Relations, Σαν Φρανσίσκο, ιδιωτική έκδοση, 1971, σελ. 68.
Ανώνυμο ποίημα του Φωτεινού Αηγιάννη, Σαν Φρανσίσκο, Το Καλώδιο, 1974, σελ. 40, Αθήνα, Ίκαρος, 1977, σελ. 48.
Εστίες Μικροβίων, Σαν Φρανσίσκο, Το Καλώδιο, 1977, σελ. 54.
Ο ήρωας του τυχαίου, Θεσσαλονίκη, Εγνατία, 1979, σελ. 28.
Flash Bloom, Σαν Φρανσίσκο, Τhe Wire Press, 1980, σελ. 137, ISBN: 0-918034-04-3
Η πουπουλένια εξομολόγηση, Αθήνα, Ίκαρος, 1982, σελ. 132.
Ποιήματα 1, Αθήνα, Ύψιλον, 1983, σελ. 192.
Στο κάτω κάτω της γραφής, Αθήνα, Νεφέλη, 1984, σελ. 86.
Ο έγχρωμος στυλογράφος, Αθήνα - Γιάννενα, Δωδώνη, 1986, σελ. 145.
Ποιήματα 2, Αθήνα, Ύψιλον, 1987, σελ. 144.
My Afterlife Quaranteed, Διηγήματα, Σαν Φρανσίσκο, City Lights, 1990, σελ. 88, ΙSBN: 0-87286-248-8.
Η ζωή μου μετά θάνατον εγγυημένη, Αφηγήματα, Αθήνα, Νεφέλη, 1993, σελ. 204.
Ανιδεογράμματα, Αθήνα, Καστανιώτης, 1996, σελ. 75, ISBN: 960-03-1636-8.
Ήλιος, ο δήμιος μιας πράσινης σκέψης, Αθήνα, Καστανιώτης, 1996, σελ. 87, ISBN: 960-03-1635-Χ.
Αλληγορική Κασσάνδρα, Αθήνα, Καστανιώτης, 1998, σελ. 62, ΙSBM: 960-03-1635-Χ.

Πεζά

Ο προδότης του γραπτού λόγου, Αθήνα, Ίκαρος, 1980, σελ. 120.
Ο διαμαντένιος γαληνευτής, Αθήνα, Ύψιλον, 1981, σελ. 62.
Μερικές γυναίκες, Αθήνα, Θεμέλιο, 1982, σελ. 130.
Απ' τα κόκκαλα βγαλμένη, Αθήνα, Νεφέλη, 1η έκδοση, 1982, 2η έκδοση, 1999, σελ. 193, ISBN: 960-211-443-6.
Η δολοφονία, Αθήνα, Θεμέλιο, 1984, σελ. `117.
Ο θησαυρός του Ξέρξη, Αθήνα, Ετία, 1984, σελ. 346.
Ο ομιλών πίθηκος ή Παραμυθολογία, Αθήνα, Αιγόκερως, 1986, σελ. 94.
Παραμυθολογία, Αθήνα, Νεφέλη, 1996, σελ. 296. ΙSBN : 960-211-269-7.
Ο σκύλος του Θεού, Αθήνα, Καστανιώτης, 1998, σελ. 304, ISBN: 960-03-2303-8.

Δοκίμια

Ανδρέας Εμπειρικός, Αθήνα, Ύψιλον, 1989, σελ. 96.
Για μια θεωρία της γραφής, Αθήνα, Εξάντας, 1990, σελ. 317, ISBN: 960-256-011-8.
Μοντερνισμός, πρωτοπορία και Πάλι, Αθήνα, Καστανιώτης, 1997, σελ. 239, ISBN: 960-03-2022-5.
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, ένας ρομαντικός, Αθήνα, Ερμής, 1998, σελ. 232,

Μεταφράσεις των βιβλίων του

Στα γαλλικά:

Mon certificat d' eternite, [tr.by]: Gerard Augustin, Montreal, L' Harmattan, 2001, 114 p., ISBN: 2-7475-1023-9.
Soleil executeur d' une pensee verte, [tr.by]: Gerard Augustin, Paris, Digraphe, 1999, 73 p, ISBN: 2-84237-031-7.

Ποιήματά του έχουν επίσης μεταφραστεί στα αγγλικά, γερμανικά, δανικά, ιταλικά, ρωσικά.

Μεταφράσεις

George Seferis, The King of Asine and other poems, [tr.by]: Nanos Valaoritis, Bernard Spencer, Lawrence Durrell, London, Lehmann, 1948, 82 p.

Έχει επίσης μεταφράσει: Οδυσσέα Ελύτη, Ανδρέα Εμπειρίκο, Δ. Καπετανάκη, Νίκο Γκάτσο, Νικόλα Κάλας, Andre Breton, J.L. Borges, Jean Tardieu, Alain Jouffroy, Philip Lamatia, Octavio Paz, Joyce Mansour, Harold Norse, Arthur rimbaud, Lawrence Ferlinghetti.

O ποιητής
ΝΑΝΟΣ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ

Στα 50 χρόνια της αδιάλειπτης παρουσίας του στα γράμματα, ο Νάνος Βαλαωρίτης είναι μια από τις πιο αυθεντικές φωνές και ένας από τους πιο πρωτότυπους ποιητές της σύγχρονης Ελλάδας. Ο Βαλαωρίτης ήταν ήδη γνωστός στην Αγγλία από τη δεκαετία του σαράντα ως ένας από τους μεταφραστές του Σεφέρη.
Πρωτοεμφανίζεται στα ελληνικά γράμματα το 1939. Από την εποχή εκείνη και ως σήμερα ο Βαλαωρίτης βρίσκεται σε πνευματική εγρήγορση και έχει να παρουσιάσει ένα πλούσιο ποιητικό, πεζογραφικό και δοκιμιακό έργο.
Το 1960 αποφασίζει με μια ομάδα νέων ποιητών την έκδοση του περιοδικού Πάλι. Το 1989 εκδίδει το περιοδικό Συντέλεια με τον ποιητή Ανδρέα Παγουλάτο.
Η εποχή της παραμονής του στην Αμερική, είναι η πιο δημιουργική, διότι κατά την περίοδο αυτή (1971-1996) κυκλοφόρησαν ένδεκα ποιητικές συλλογές, διηγήματα, μυθιστορήματα, δοκίμια, και θεατρικά έργα, μία συλλογή με ποιήματα στη γαλλική και τρεις συλλογές στην αγγλική.
Στη διαμόρφωση της ποιητικής και της ποίησής του σημαντικό ρόλο έπαιξε η ποιητική μας παράδοση και βέβαια οι ποιητές της πατρίδας του, Αριστοτέλης Βαλαωρίτης και Άγγελος Σικελιανός. Ακόμη ο Κωνσταντίνος Καβάφης, οι ποιητές της Γενιάς του '30, και κυρίως ο Σεφέρης με το Μυθιστόρημα. Η γνωριμία του με τον Ανδρέα Εμπειρίκο, που ήταν ο κύριος εκπρόσωπος του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα, στάθηκε καθοριστική για την προσχώρηση στο κίνημα του υπερρεαλισμού.
Από τους ευρωπαίους ποιητές, εκτός από τον Eliot, τον Auden, τον Dylan Thomas, τον Pound, εκείνος που κυριολεκτικά καθόρισε τον τρόπο σκέψης και έκφρασης στο έργο του Βαλαωρίτη είναι ο Αndre Breton, που τον γνώρισε στο Παρίσι το 1954.
Με την εγκατάσταση του στην Αμερική το 1968 ο ποιητής εντάχθηκε στην ομάδα του αμερικανικού νεοϋπερρεαλισμού, που συνδύαζε την προπολεμική υπερρεαλιστική παράδοση με τη λατινοαμερικανική και την ιθαγενική αμερικανική, αλλά και με στοιχεία Beat λογοτεχνίας.
Ο Βαλαωρίτης χαρακτηρίστηκε ως "επαναστάτης", "αντάρτης" και "υπονομευτής" των Ελληνικών Γραμμάτων, επειδή δεν συμβιβάστηκε με τις συμπεριφορές και νοοτροπίες, που επικρατούσαν στην Ελλάδα.
Ο Βαλαωρίτης είναι ένας σημαντικός Έλληνας ποιητής, πεζογράφος και διανοούμενος, με διεθνή αναγνώριση. Έζησε μακριά από την Ελλάδα το μισό του αιώνα μας και γνώρισε όλα τα μεγάλα πρωτοποριακά πνευματικά κινήματα, γεγονός που συνετέλεσε στη διεύρυνση της θεματικής του έργου του και έδωσε μια καθολικότερη διάσταση στην προβληματική του. Ο Βαλαωρίτης ως ποιητής ακολούθησε το δικό του δρόμο, βγαίνοντας έξω από τις καθιερωμένες νόρμες της λογοτεχνικής κοινότητας της Ελλάδας.
Ο Βαλαωρίτης ποτέ δεν αποκόπηκε από την ελληνική παράδοση, ιστορία και σύγχρονη πραγματικότητα. Έλληνας αυτός της διασποράς βιώνει έντονα στο έργο του το ελληνικό γίγνεσθαι. Έτσι παρ' όλη τη διεθνή παρουσία του, ο Βαλαωρίτης παραμένει επίμονα και αμετάκλητα Έλληνας, ποτέ του δεν έγινε Παρισινός ή Αμερικανός… είναι περισσότερο ντόπιος παρά ευρωπαίος.
Ο Βαλαωρίτης εξακολουθεί ως σήμερα να ανήκει στην πρωτοπορία της λογοτεχνίας, της ελληνικής και της παγκοσμίας, δικαιώνοντας έτσι τα λόγια του Ελύτη (1940) ότι ο Νάνος Βαλαωρίτης… προοριζόταν να παίξει αργότερα, και από δω και από την Ευρώπη, ένα σημαντικό ρόλο στο πρωτοποριακό κίνημα…

Δημήτρης Χ. Σκλαβενίτης
Φιλόλογος

Τι έγραψε ο Τύπος για τα βιβλία του
ΝΑΝΟΥ ΒΑΛΑΩΡΙΤΗ
(αποσπάσματα από κριτικές)

Εστίες Μικροβίων, Σαν Φρανσίσκο, Το Καλώδιο, 1977. Σελ. 54.

…από το Σαν Φραντσίσκο, ο Ν.Β. μας στέλνει εστίες μολύνσεως, επικίνδυνες για τους σκληρόκαρδους και τους αρνητές. Σ' ένα κομψό βιβλίο, περικλείεται το άκρον - άωτον της μετα-υπερρεαλιστικής μυθολογίας του Νάνου Βαλαωρίτη. Τα εφιαλτικά σωματικά δράματα των ποιημάτων πλαισιώνονται από ιδιόμορφα κολλάζ και εικόνες, προεκτάσεις του ίδιου εφιάλτη. Είκοσι δύο ποιήματα, τα περισσότερα εκτενή και πολύστιχα, που μεταφέρουν στον αναγνώστη την πολυτάραχη και "πολυμήχανη" προσωπικότητα του συγγραφέα τους..

Νατάσα Χατζιδάκι
Ποιήτρια
Περ. ΧΡΟΝΙΚΟ, 1977

Ο ήρωας του τυχαίου, Θεσσαλονίκη, Εγνατία, 1979,. Σελ. 54

…Ο Βαλαωρίτης φτάνει εδώ στη σύνθεση όλων των στοιχείων που φάνηκαν κατά καιρούς να δεσπόζουν, μεμονωμένα, στο έργο του. Όπως από άποψη θεματική, το βιβλίο συνδυάζει την ευρύτητα της καταγραφής εξωτερικών μορφών με τη βαθύτητα των ενδοσκοπικών καταδύσεων, την επαναστατικότητα της Beat generation με τις οντολογικές αναζητήσεις της "ουσιαστικής" ποίησης, ή τις αυθαίρετες συρρεαλιστικές συλλήψεις με συμβολισμούς ευδιάκριτους, έτσι και, από άποψη μορφική, παντρεύει τα πιο χαλαρά, ελεύθερα εκφραστικά σχήματα με κλασσικούς εσωτερικούς ρυθμούς, που συχνά μάλιστα τους ακούμε να πυκνώνουν και να υποτάσσονται στα αυστηρά μέτρα του παραδοσιακού δεκαπεντασύλλαβου…

Αντώνης Φωστιέρης
Ποιητής
Περιοδικό ΔΙΑΒΑΖΩ Νο 39
Φεβρουάριος 1981.

Απ' τα κόκκαλα βγαλμένη, Αθήνα, Νεφέλη, 1982, Σελ. 193 ΙSBN: 960-211-443-6.

…Είναι ίσως ένας από τους λίγους Έλληνες λογοτέχνες που ακολούθησαν στο έργο τους τις υπερρεαλιστικές επιταγές, που πολλοί τις επικαλέσθηκαν με φανατισμό, σαν οδηγό γραφής, σχεδόν κατά γράμμα. Το μυθιστόρημα Απ' τα κόκκαλα βγαλμένη δεν είναι τίποτε άλλο από την συνεπή ακολουθεί του ίδιου δρόμου, ένα πρότυπο υπερρεαλιστικό μυθιστόρημα. Το κύριο χαρακτηριστικό του, η ρευστότητα που το διατρέχει από την αρχή ως το τέλος του, Οι μορφές που θα κατοικήσουν τον κόσμο του αφηγητή, θα είναι το ίδιο ρευστές με το λόγο, έναν λόγο διαβρωμένο κι αυτόν με τη σειρά του, ως και τα μόριά του, ως και το εσωτερικό της πρότασης και της λέξης ακόμη, από την προσφιλή στους υπερρεαλιστές υποταγή του συντακτικού στην ονειρική γραμματική…

Τάκης Θεοδωρόπουλος
Πεζογράφος
Εφημ. ΜΕΣΗΜΒΡΙΝΗ, 27-4-1982

Η πουπουλένια εξομολόγηση, Αθήνα, Ίκαρος, 1982. Σελ. 132,

"Ίσως το πιο σημαντικό ποιητικό βιβλίο της χρονιάς. Δουλειά οχτώ ετών, (1961-1968), μεστή ποικίλων μορφών, με εσωτερική εντούτοις ενότητα και συνάφεια, μολονότι διαπερνιέται απ' άκρη σ' άκρη από το αυθόρμητο και την ελευθεριότητα του υπερρεαλισμού. Μια μεγαλύτερη σύνθεση, το "Κύριο Σώμα" ("ποίημα ερμητικό κι ανθρώπινο"), οδοιπορικό σ' έρημες χώρες, και πολλά μικρότερα ποιήματα με ευρηματικούς συνειρμούς, εικόνες ανάμεσα στο ξύπνιο όνειρο και τη μαγεία του κινηματογράφου…
Ένα βιβλίο υψηλού ύφους και ήθους, επιφανειακά "ελιτίστικο" αλλά στο βάθος ίσως πιο "πολιτικό" και "στρατευμένο" από πολλά άλλα "δεδηλωμένα"…

Κώστας Σταματίου
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 37-7-1982

Ο Έγχρωμος στυλογράφος, Αθήνα, Γιάννενα, Δωδώνη, 1986, σελ. 145.

O Έγχρωμος στυλογράφος είναι ένα μακρύ λαμπρό χαοτικό ποίημα, ενός από τους πιο γνωστούς και πιστούς Έλληνες σουρεαλιστές. Ο πρόλογος, επίσης σε στίχους, είναι εικονογραφημένος με μια ρέπλικα της Μόνα Λίζα του Ντα Βίντσι…
Η προοιμιακή δήλωση του ποιητή πως ο κόσμος θα πέσει μέσα στο "μαύρο χαντάκι" αν οι ποιητές σταματούσαν να γράφουν, μας θυμίζει την δήλωση του Μαλλαρμέ, πως όλα υπάρχουν για να μεσουρανήσουν στη λογοτεχνία. Το πνεύμα του Έγχρωμου στυλογράφου είναι διονυσιακό, ένα μακρινό "ταξίδι" που περιέχει τα πάντα, ένα "ταξίδι" στην πραγματικότητα. Διονυσιακό επίσης, με μια περιορισμένη έννοια, γιατί το ποίημα συχνά περιέχει λάγνες εικόνες, με τις οποίες και τελειώνει…

Geroge Thaniel
(αδημοσίευτο)

Ο ομιλών πίθηκος ή Παραμυθολογία, Αθήνα, Αιγόκερως, 1986, σελ. 94.

Σ' αυτά τα κείμενα κάνει τη εμφάνισή του το παράλογο και το παράδοξο, το αόρατο και το απίστευτο, αλλά και το λογικό και το εμφανές και το ουσιώδες και το πιστευτό. Κάτω από το παιχνίδισμα του λόγου του, το χιούμορ και η ειρωνεία, το υπονοούμενο και ο υπαινιγμός, δίνουν υπόσταση στην αφανή πραγματικότητα που κρύβεται πίσω από την πεζογραφική ποιητική του Βαλαωρίτη. Γιατί μπορεί τα κείμενα να φαίνονται πεζά, ο ποιητής όμως δεν ξεχνάει την πραγματική του ιδιότητα όταν γράφει, την ιδιότητα του ποιητή, και φλερτάρει απροκάλυπτα με την ποίηση την αγία, όπως την ονομάζει…

Ανθούλα Δανιήλ
Δοκιμιογράφος
Περιοδ. ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ Νο 51, 1987

Μy Alterlife Quaranteed, Σαν Φρανσίσκο, City Lights, 1990. Σελ. 88. ISBN: 0-87286 - 248-8.

"(…) ο Νάνος Βαλαωρίτης ήταν ήδη ένας αξιόλογος Ευρωπαίος ποιητής πριν από σαράντα χρόνια, ο οποίος έγινε γνωστός πρώτα στην Αγγλία τη δεκαετία του σαράντα ως ένας από τους πρώτους μεταφραστές του Σεφέρη μαζί με το Λώρενς Ντάρελ και το Γιώργο Κατσίμπαλη…
Τα πρόσφατα ποιήματά του διαθέτουν σφρίγος και κάποια υπόσχεση επιστροφής, την οποία συναντάμε και στα τελευταία ποιήματα του Ronsard και του Tennyson. Δεν είναι σαν το Ανακτημένος παράδεισος, αλλά σαν τα τελευταία κείμενα του Ντάρελ με εκείνη την τρομακτική ζωντάνια, τη δύναμη να ξαφνιάζουν ευχάριστα. Παραμένει επίμονα και αμετάκλητα Έλληνας, ποτέ του δεν έγινε Παρισινός, ή Αμερικανός (…)".

Peter Levi
Ποιητής, μεταφραστής
THE SPECTATOR, 23.2.1991

… "Γεμάτα από τα στοιχεία του θαυμάσιου, αυτά τα πεζά ποιήματα, στοχασμοί και αφηγήματα, ξανοίγονται επάνω σε σπάνιες και απροσδόκητες προοπτικές της ιστορίας και του μύθου, της γλώσσας και της ποιητικής τέχνης.
(…) Ο πιο διακεκριμένος και αινιγματικός από τους σύγχρονους Νεοέλληνες ποιητές, γεμάτος πλατωνική σοφία. Η πρωτοτυπία της ιδιοσυγκρασίας του, είναι κάτι το πολύ ιδιαίτερο (…) Το βιβλίο του είναι περίφημο"…

Lawrence Durrell
Συγγραφέας

Aνιδεογράμματα, Αθήνα, Καστανιώτης, 1996. Σελ. 75, ISBN: 960-03-1636-8.

…Στη σειρά αυτή ποιημάτων γίνεται έκδηλο το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του ποιητή για τις εννοιολογικές μεταλλαγές και μεταμορφώσεις που επιφέρουν στις στερεότυπες γλωσσικές δομές και κατασκευές μια παιγνιώδης χρήση της γλώσσας, διάφορες προβολές φαντασιακών κι ονειρικών στοιχείων πάνω στην υλικότητα των λέξεων, έστω και αν οι κυρίαρχοι, συμβατικοί μηχανισμοί της σύνταξης, σε τελευταία ανάλυση, δεν "ωθούνται" στον ν' αλλάξουν ή να "παρασαλευθούν", κι αυτό παρά την παρωδιακή τους χρησιμοποίηση από τον ποιητή".

Ανδρέας Παγουλάτος
Ποιητής, δοκιμιογράφος

Αλληγορική Κασσάνδρα, Αθήνα, Καστανιώτης, 1998. σελ. 62. ISBN: 960-03-1635-Χ.

Όλα τα ποιήματα είναι δίστιχα και μεγάλου μήκους, ενώ ο Βαλαωρίτης τα θέλει να παρακολουθούν τη δημοτική παράδοση, το Κρητικό Θέατρο και τη μακρόχρονη ιστορία του ιάμβου, σε συνδυασμό με την πολυσθενώς καθορισμένη μοντερνιστική αγωγή τους. Κατανοητό το σχήμα, αλλά εκείνο, νομίζω, που γίνεται αμέσως φανερό στις συνθέσεις του ποιητή είναι ο μοντερνισμός, στον οποίο άλλωστε και εθήτευσε με επιμονή σε όλη τη διάρκεια της καλλιτεχνικής του καριέρας. Και είναι ο Βαλαωρίτης ένας έντονα προσηλωμένος και ανυποχώρητος μοντερνιστής, που εφαρμόζει με θρησκευτική πίστη τα διδάγματά του. Και να, αμέσως αμέσως, τα υλικά της δουλειάς του: παραληρηματκός λόγος, αιφνίδιες ανατροπές ή διολισθήσεις του νοήματος, παράλογες εικόνες, πολλαπλές κειμενικές παραπομπές, ασυγκράτητη ροή συμβόλων και, πρωτίστως, δραματικό περιεχόμενο, που συνοψίζεται σε μια γενναία απόρριψη όλων των στοιχείων του υπαρκτού κόσμου…

Βαγγέλης Χατζηβασιλείου
Κριτικός λογοτεχνίας
Εφημ. ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 15-1-1999

Πιστεύω

Πιστεύω σε μια χημική ένωση Πατέρα Παντοκράτορα
Πιστεύω σε μια ηλεκτρική εκκένωση Άγιο Πνεύμα
Πιστεύω σ' έναν Γιο Μονογενή που βγήκε από το σπέρμα
Πιστεύω σε μια φυσική εξέλιξη Μητέρα Αειπαρθένα
Πιστεύω σε μιαν Εκκλησία διακόπτρια του φωτός
Και σε δώδεκα Απόστολους του Έρωτα
Πιστεύω σ' ένα Εσταυρωμένο Δέντρο
και σε μιαν αρχική ουσία Π
Πιστεύω σ' έναν άγνωστο παράγοντα
Που γεννάει την περιέργεια
πιστεύω σ' ένα πονηρό και σ' ένα αθώο πνεύμα
Πιστεύω σε μιαν ωραία γυναίκα
Που θα με κάνει ευτυχισμένο
Πιστεύω στη μεγάλη δύναμη της φαντασίας
Που μπορεί στην κόλαση να δει έναν παράδεισο
Στο καθετί που βλέπω που ακούω που μαντεύω που αγαπώ
Πιστεύω
Πιστεύω σ' έναν άνθρωπο αποφυλακισμένο
Απ' τα δεσμά της σκέψης του του φόβου του το αυγό
Άγιος ελεύθερος στον Αιώνα τον Άπαντα.

(Συλλογή Α8, Α12: Εστίες μικροβίων, 1997)

Άπνοια
Αν κατεβούμε κάποτε προς τις ακρογιαλιές
- Τι μας είναι αυτές οι ακρογιαλιές
Παρά μια διέξοδος από τη μετριότητα
Ένας αφρός σπαταλημένων ημερών
Οι εαυτοί μας συγκεντρωμένοι στην ακροθαλασσιά

Με διαφορετικά ονόματα ο καθένας
Έτοιμοι να επιβιβαστούν στα πλοία
Αναζητώντας μια χαμένη Τροία
Οι πολυμήχανοι οι ωκύποδες με λόγια φτερωτά -
Το θέμα της συζήτησης στην τελευταία συνάντηση
Περί ανέμων και υδάτων και περί φαντασμάτων
Αγκαλά και δεν θυμάμαι τι ειπώθηκε ακριβώς
Ακούστηκαν πολλές φωνές μες στις σκηνές
περί θυσίας ο λόγος και περί αποπλεύσεως
Και περί θεάς Αρτέμιδος - όμως λείπει το άθροισμα
Λείπει το εγώ που σημειώνει και περιεργάζεται
Το αύριο και το σήμερα το άλλοθι και το εδώ
Του επί ξηρού ακμής παντοτινά ιστάμενου
Γίγαντα που βαστάει στα χέρια του τον ουρανό

Συλλογή: Ήλιος ο δήμιος μιας πράσινης σκέψης, 1996

Διηγήματα από το βιβλίο: Ο Διαμαντένιος Γαληνευτής, Αθήνα, Ύψιλον, 1981, σελ. 62.

Ο ΔΙΑΜΑΝΤΕΝΙΟΣ ΓΑΛΗΝΕΥΤΗΣ!..

Πυροβολούσε συνεχώς, υποχωρώντας με το δάχτυλο στη σκανδάλη υποχωρούσε στην αρχή δεξιά κι ύστερα αριστερά - ώσπου αισθάνθηκε στη πλάτη του τον τοίχο. Αλλά ο τοίχος δεν ήταν εμπόδιο στο Διαμαντένιο Γαληνευτή και άρχισε να βυθίζεται μέσα του σιγά σιγά σα να διέσχιζε έναν θάμνο. Σπιθαμή με σπιθαμή ξαναγινόταν τοίχος. ο τοίχος στο μέρος όπου είχε περάσει έγιανε απ' την πληγή που του 'χαν κάνει τα κύτταρα του σώματος του Διαμαντένιου Γαληνευτή. Εκείνοι που τον καταδιώκανε κάναν κράτει στ' άλογά τους (ήσαν όλοι δούρειοι οι ίπποι τους) και ήσυχα-ήσυχα ακολούθησαν τα ίχνη του μέσα στον τοίχο. Εκεί έγινε η μάχη. Ο τοίχος φουσκώνοντας που και που, τους ρουφούσε μέσα του. Βογκούσε συνεχώς - αλλά ο ήχος των πυροβολισμών ήταν μουντός σαν πνιγμένος ώσπου χάθηκαν ολότελα. Τα γυάλινα άλογα ξαναβγήκαν απ' τον τοίχο ένα -ένα: Το τελευταίο τον κουβαλούσε μέσα του - αντί για τον αναβάτη του. Είχε προσχωρήσει σ' αυτούς που τον κυνηγούσαν, είχε γίνει ένας απ' αυτούς. Κι εδώ τελειώνει η ιστορία του Διαμαντένιου γαληνευτή.

ΚΙ Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΑΪΚΟΦΣΚΙ…

(Πρόσωπα μυθιστορήματος: νεοφασίστες κλπ.).

Ο ήλιος είναι το κεφάλι ενός κοκκινομάλλη που προβάλλει πάνω από τον άσπρο βραχίονα μιας μελαχροινής ολανδέζας που κάνει ηλιοθεραπεία πάνω στο περβάζι ενός παραθυριού μιας εκκλησιάς ασβεστωμένης πίσω από ένα δέντρο πάνω από ένα γκρεμνό όπου ξεσπούν τα κύματα της καλοκαιρινής θάλασσας στους βράχους ή στις ακρογιαλιές του νησιού όπου παραθερίζει κι όπου ελπίζει να συναντήσει κάποιον που θα της αρέσει αρκετά για να του δοθεί ύστερα από έναν περίπατο νυχτερινό όταν δήθεν τυχαία θα τους φέρουν τα βήματά τους σε μέρος κατάλληλο γι' αυτό που σχεδιάζουν και οι δυο στο μεταξύ νομίζοντας πως ο άλλος είναι απλό όργανο της πονηριάς τους, ενώ στο βάθος το ίδιο θέλουν κι οι δυο τους - χωρίς να τ' ομολογούνε ο ένας στον άλλον - αλλά όπως δυο παιδιά που ενώ παίζουν κρυφτό ξέρουν πολύ καλά που βρίσκονται - έτσι κι εκείνοι προσποιούνται ότι δεν ξέρουν που θα τελειώσει όλη ετούτη η ιστορία σε λίγο - όπως δύο άλογα όταν τρέχουν το ένα δίπλα στο άλλο στα νιοθερισμένα χωράφια μιας πλαγιάς δίχως καβαλάρη - αλλά - οδηγημένα από το ένστικτό τους στο σημείο του λόγγου όπου έχει σταματήσει η πυρκαγιά - και ο καπνός που τα τυφλώνει αραιώνει και σκορπάει σιγά σιγά όπως η άχνα η πρωινή.

…ΩΣΤΕ ΕΤΣΙ ΛΟΙΠΟΝ…

Κι ήταν σαν να είχε χάσει ξαφνικά τον ήχο του ο κόσμος: Καμπάνες χτυπούσαν χωρίς ν' ακούγονται, στόματα μιλούσαν αλλά δεν άκουγες τι λέγανε -κάρα ανέβαιναν στις ανηφόρες σιωπηλά, χωρίς να τρίζουνε οι ρόδες τους - σφυριά πέφτανε άηχα στ' αμόνια κύματα ορθώνονταν και σπάγανε πάνω στους βράχους χωρίς το βούισμα των υδάτων - γυναίκες βογγούσαν σιωπηλά και ξεφώνιζαν κι αναστέναζαν βγάζοντας άφωνες φωνές κάνοντας έρωτα - σκυλιά άνοιγαν τις μουσούδες τους αλλά κανένα γαβγητό δεν έρχοταν στ' αφτιά μας: η μεγάλη κουφαμάρα είχε πέσει απάνω μας Σα λεπίδι - κόβοντας τα νήματα του ήχου που μας συνδέουν με τον κόσμο - βροντές χαλούσαν τον κόσμο σ' άλλη διάσταση, κανονιές, ποτάμια αγριεμένα, ραπίσματα βροχές στα παραθύρια - σοφές διαλέξεις, λόγοι, ρητορείες, αποστροφές, σάλπιγγες, αγγελίες.