ΑΙ ΓΕΝΕΑΙ ΠΑΣΑΙ

ΧΡΗΣΤΟΥ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ- ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΗ νανούρισμα

ΕΡΜΗΝΕΙΑ: ΔΩΡΑ ΠΕΤΡΙΔΗ

ΤΑ ΦΥΛΑΚΙΣΙΑ

Παρουσίαση της Ειρήνης Βρεττού


Τα "Φυλακίσια" ή "Τση φυλακής, όπως ονόμαζαν οι παλιοί τραγουδιστάδες τα δίστιχα, που το περιεχόμενό τους αναφερόταν στην παλικαριά, τον πόνο και τον έρωτα. Όπως μας πληροφορεί ο Δ. Λάγιος, αυτά τα κομμάτια τα τραγουδούσαν με το γνώριμο τρόπο της ερωταπόκρισης και με τη συνοδεία μιας κιθάρας που έπαιζε "διπλό κοπανιαμέντο".

Σε αντίθεση με τις άλλες αρέκιες, που είναι πολυφωνικές, εδώ τραγουδάει ένας ένας, κάτι ανάλογο με τις κρητικές μαντινάδες. Τα ονόμαζαν φυλακίσια, γιατί τα τραγουδούσαν στη φυλακή αυτοί που μπαίνανε από "βεντέτα" για λόγους τιμής ή από διαμάχες με τους άρχοντες.

 "Με σπάρα εγεννήθηκα,
με κάμες με φασκιώσαν,
και με πιστολομάχαιρα
στην κούνια με ασημώσαν"

αρχίζει το "φυλακίσιο" κομμάτι, που φιλοξενείται στο δίσκο και κάνει λόγο για τη "σελινοπουλημένη Μαρία", την "πουλημένη στα σελίνια, στο αγγλικό χρυσάφι δηλαδή, συνείδηση του καταχθόνιου άρχοντα". 'Ενα κομμάτι, που όπως γράφει ο Σαράντης Α. Αντίοχος στο βιβλίο "Χρονικά Ζακύνθου", "τραγουδούσαν στους δρόμους οι Ζακυνθινοί και ήταν μοτίβο συνεννόησης μεταξύ εκείνων που δεν τολμούσαν να εξωτερικεύσουν ελεύθερα τη γνώμη τους".

ΘΕΟΦΑΝΗΣ ΚΑΒΒΑΔΑΣ: Ο ΒΛΥΧΙΩΤΗΣ ΠΟΙΗΤΗΣ

Παρουσίαση Νίκος Καββαδάς


ΠΑΛΙΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

Στίχοι:   Φάνης Καββαδάς
Μουσική:   Μιχάλης Νικολούδης
Ερμηνεία: Γιάννης Χαρούλης
Δίσκος: Γύρω μου κι εντός 2003
Δίσκος:    Νύχτα στο Αιγαίο 2006


Παλιό τραγούδι κι άγιασε
απ’ το πολύ το δάκρυ
στην πλάτη του φορτώθηκε
του κόσμου τον καημό
Κι αν το ρωτήσεις θα σου πει
πατρίδα πια δεν έχω
καμιά πατρίδα δε χωρά
ολόκληρο ουρανό

Βαφτίστηκα στο άχτι σας
στην πίκρα, στο γινάτι σας
και πιο ψηλά ανεβαίνω
Είμαι το πρώτο γάλα σας
η μυρωδιά της μάνας σας
γι’ αυτό σας ανασταίνω

Παλιό τραγούδι κι άγιασε
απ’ την πολλή αγάπη
έγινε ρούχο του φτωχού
του μόνου συντροφιά
Κι αν το ρωτήσεις θα σου πει
τα χρόνια μου δεν ξέρω
ποιος ξέρει πότε ράγισε
πρώτη φορά καρδιά

Βαφτίστηκα στο άχτι σας
στην πίκρα, στο γινάτι σας
και πιο ψηλά ανεβαίνω
Είμαι το πρώτο γάλα σας
η μυρωδιά της μάνας σας
γι’ αυτό σας ανασταίνω

Ο ΠΕΧΛΙΒΑΝΗΣ

παρουσίαση Νίκος Καββαδάς

Ο ΠΕΧΛΙΒΑΝΗΣ

Στίχοι και μουσική Θανάση Παπακωνσταντίνου

από το δίσκο Ο βραχνός προφήτης

Μια νύχτα θα `ρθει από μακριά, βρε αμάν αμάν
αέρας Πεχλιβάνης
να μην μπορείς να κοιμηθείς, βρε αμάν αμάν
μόλις τον ανασάνεις.
Θα `χει θυμάρι στα μαλλιά, βρε αμάν αμάν
κράνα για σκουλαρίκια
και μες στο στόμα θα γυρνά, βρε αμάν αμάν
ρητορικά χαλίκια.

Θα κατεβεί σαν άρχοντας, βρε αμάν αμάν
θα κατεβεί σαν λύκος
να πάρει χρώμα και ζωή, βρε αμάν αμάν
της μοναξιάς ο κήπος.
Τα μελισσάκια θα γυρνούν, βρε αμάν αμάν
γύρω απ’ τις πολυθρόνες
και το νερό το κρύσταλλο, βρε αμάν αμάν
θα ρέει απ’ τις οθόνες.

Αέρα να `σαι τιμωρός, βρε αμάν αμάν
να `σαι και παιχνιδιάρης
κι αν βαρεθεί η ψυχούλα μου, βρε αμάν αμάν
να `ρθεις να μου την πάρεις,
για να κοιτάει από ψηλά, βρε αμάν αμάν
του κόσμου τη ραστώνη,
να ξεχαστεί σαν των βουνών, βρε αμάν αμάν
το περσινό το χιόνι.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΥΝΑΥΛΙΑ ΗΛΙΟΠΕΤΡΑ ΓΥΑΛΙΝΟ ΜΟΥΣΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ

παρουσίαση Ειρήνη Βρεττού

Ερμηνεύει ο Σωκράτης Μάλαμας.

 Το τραγούδι βασίζεται σε ποίημα του Octavio Paz (Οκτάβιο Πας).

Στίχοι: Θανάσης Παπακωνσταντίνου

Μουσική: Θανάσης Παπακωνσταντίνου

Άλμπουμ: Πρόσκληση σε δείπνο κυανίου (2014)

Γεννιέται ο κόσμος όταν φιλιούνται δυο

Η αγάπη πόλεμος, πόρτα που ανοίγει

Μέσα στα σπλάχνα σταλάζει λίγο φως

Είναι φεγγίτες τα σώματα που σμίγουν

Πλάι μου βαδίζεις σαν δέντρο σκιερό

Κάτω από έναν ήλιο δίχως ηλικία

Τα μάτια σου είναι κρήνες ονείρου όπου παν

Συχνά και ξεδιψάν τα άγρια θηρία

Αλλάζει ο κόσμος όταν φιλιούνται δυο

Μεταμορφώνεται, όλα αγιάζουν

Ο σκλάβος βγάζει στους ώμους του φτερά

Παύεις να είσαι ένας ακόμα ίσκιος

Ζητάω το πρόσωπό σου, ξανά παραληρώ

Βραγιά των γιασεμιών και στην πληγή αλάτι

Αγκάθι του θανάτου, αυγή του φεγγαριού

Γραφή θαλασσινή απάνω στο βασάλτη

Μικραίνει ο κόσμος όταν φιλιούνται δυο

Γίνεται η κάμαρα κέντρο του κόσμου

Και μισανοίγει σαν φρούτο ώριμο

Ή σαν αστέρι εκρήγνυται και σβήνει

Η φούστα σου παφλάζει φτιαγμένη από νερό

Τα κόκαλά μου βρέχει με τη μία

Μα όσο και να βρέχεις δε θα φοβηθώ

Γιατί είναι η κοιλιά σου ηλιόλουστη πλατεία

Γυμνός ο κόσμος όταν κυλιούνται δυο

Από τον ίλιγγο πάνω στη χλόη

Λύνονται οι κάβοι, σαλπάρουν οι ψυχές

Ο χώρος είναι σιωπή και φως μονάχα

Β. ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΑΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

τα σύγχρονα μαθηματικά Η αρχή των σύγχρονων μαθηματικών τίθεται από πλήθος μεγάλων επιστημόνων μετά το 17ο αιώνα. Ο Πιέρ Φερμά 1601-1624 ένας νέος γάλλος δικηγόρος περνούσε τον ελεύθερο χρόνο του μελετώντας μαθηματικά διατύπωσε «τη θεωρία των αριθμών» σύγχρονος του ήταν ο Ρενέ Ντεκάρτ 1596-1650 ο οποίος δημοσίευσε την επαναστατική του εργασία «Η Γεωμετρία» στην οποία πραγματεύτηκε τη σύνδεση γεωμετρίας και άλγεβρας. Η καινοτομία του Ντεκάρτ ήταν ο συμβολισμός σημείων με αριθμούς οι οποίοι αντιπροσωπεύουν τις αποστάσεις από σύστημα αναφοράς άξονες-ευθείες γραμμές. Με αυτό το τρόπο οι καμπύλες μπορούν να περιγραφούν από αλγεβρικές εξισώσεις, οι συμβολισμοί αυτοί είναι οι καρτεσιανές συντεταγμένες και καθιερώθηκαν από το γερμανό καθηγητή Γκοντφριντ Βίλχελμ Λάιμπνιτς (1646-1716) το δέκατο έβδομο αιώνα γίνεται η πρώτη απόπειρα λύσης προβλημάτων με μαθηματικό λογισμό. Ήταν μια εποχή που οι μαθηματικοί πάσχιζαν για τη λύση προβλημάτων που σχετίζονταν με κλίσεις, μήκη και επιφάνειες καμπυλών. Οι μαθηματικοί πριν από τον Ισαάκ Νεύτωνα (1643-1727) πρότειναν λύσεις προβλημάτων που αναφέρονταν σε ειδικές περιπτώσεις καμπυλών , αδυνατώντας να προτείνουν μια γενική μέθοδο, η οποία θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε όλες τις καμπύλες. Παρόλο που οι μαθηματικές θεωρίες του Νεύτωνα είχαν διαμορφωθεί ήδη το 1669, έμειναν κατά ένα μεγάλο μέρος αδημοσίευτες, με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί μια οδυνηρή διαμάχη γύρω από αυτές , αφού με τα ίδια επιστημονικά θέματα ασχολήθηκε και ο Λάιμπνιτς. το έργο αυτών των δύο συνέχισε ο Ελβετός Λέοναρντ Όυλερ(1703-1787) ο Γάλλος Ζόζεφ Λουί Λαγκράνζ(1763-1813) ο Ωγκυστέν Κωσύ (1789-1815) και ο Κάρλ Βάιερστρας (1815-1897). Κατά τη δεκαετία του 1820 ο Κωσύ επιχειρηματολογούσε υπέρ της καθιέρωσης της έννοιας του ορίου. Οι απειροελάχιστες ποσότητες θεωρούνταν πλέον όχι απείρως μικρές τιμές αριθμών, αλλά μεταβλητές ποσότητες, οι τιμές των οποίων τείνουν στο όριο του μηδενός.
Γεωμετρία μετά τις πρώτες θεωρίες του Ευκλείδη Η γεωμετρία αναπτύχθηκε από διάφορους μαθηματικούς με πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις. Παράλληλα με την ανάπτυξη της γεωμετρίας των συντεταγμένων(Αναλυτική γεωμετρία)που σημειώθηκε κατά το 17ο αιώνα ο Ζιράρ Ντεζάργκ (1591-1661) διατύπωσε την θεωρία της Προβολικής γεωμετρίας που αναφέρεται στις ιδιότητες των γεωμετρικών σχημάτων οι οποίες παραμένουν αμετάβλητες κατά τη προβολή τους. Κατά τον 19ο αιώνα κάνουν την εμφάνιση τους διάφορες μη ευκλείδιες γεωμετρίες. Η γεωμετρία γενικά ως επιστήμη γίνεται περισσότερο θεωρητική και αλγεβρική -αριθμητική-.Ο Γερμανός μαθηματικός Μπέρνχαρτ Ρήμαν(1826-1866) μάλιστα σε μια διάλεξη του το 1854 υποστήριξε ότι η γεωμετρία ήταν η επιστήμη του πολυδιάστατου χώρου.
 Μια νέα προέκταση της γεωμετρίας ήταν η τοπολογία η οποία διαμορφώθηκε από το Γάλλο μαθηματικό Ζύλ Ανρί Πουανκαρέ (1854-1912). Η τοπολογία αποτελεί τον κλάδο της γεωμετρίας ο οποίος μελετά τις ιδιότητες των σωμάτων που παραμένουν αμετάβλητες παρά τις αλλαγές σε μέγεθος ή το σχήμα. Η πρώτη συστηματική μελέτη του κλάδου αυτού έγινε απο τον Πουανκαρέ στο έργο του "Ανάλυση Θέσεως".
'Αλγεβρα Κατα το 19ο διατυπώθηκαν πολλές έννοιες που έφεραν την επανάσταση στο τομέα της άλγεβρας, μια από αυτές ήταν η έννοια της ομάδας που επινοήθηκε απο το Γάλλο Έβαριστ Γκαλουά (1811-1832). Ο Τζώρτζ Μπουλ αποκάλυψε τη γενικότητα της άλγεβρας με την εφαρμογή της στη λογική των συνόλων-θεωρητική άλγεβρα-. Το θέμα αυτό αναπτύχθηκε στοιχειωδώς απο το Μπουλ και άλλους επιστήμονες, ενώ πιο βαθιά μελέτη έγινε αργότερα από το Γκέοργκ Κάντορ (1845-1918). Τον εικοστό αιώνα το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στις λογικές θεμελιώδης αρχές των μαθηματικών, τα οποία αποκτούν νέα διάσταση με την εμφάνιση των ηλεκτρονικών υπολογιστών, οι οποίοι χρησιμοποιούνται τόσο στα εφαρμοσμένα όσο και στα θεωρητικά μαθηματικά.