ΝΑ ΞΥΠΝΗΣΟΥΜΕ ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ

Ο ΠΟΡΦΥΡΑΣ

"Kοντά 'ναι το χρυσόφτερο και κατά δω γυρμένο,
π' άφησε ξάφνου το κλαδί για του γιαλού την πέτρα
κι εκεί γρικά της θάλασσας και τ' ουρανού τα κάλλη
κι εκεί τραβά τον ήχο του μ' όλα τα μάγια πόχει.
Γλυκά 'δεσε τη θάλασσα και την ερμιά του βράχου                 5
κι α δεν είν' ώρα για τ' αστρί θε να συρθεί και νά 'βγει.
(Xιλιάδες άστρα στο λουτρό μ' εμέ να στείλ' η νύχτα !).
Πουλί πουλάκι που λαλείς μ' όλα τα μάγια πόχεις,
ευτυχισμός α δέν ειναι το θαύμα της φωνής σου,
καλό δεν άνθισε στη γη, στον ουρανό, κανένα.                 10
Δεν το 'λπιζα να 'ν' η ζωή μέγα καλό και πρώτο !
Aλλ' αχ, αλλ' αχ, να μπόρουνα σαν αστραπή να τρέξω,
ακόμ', αφρέ μου, να βαστάς και να 'μαι γυρισμένος
με δυο φιλιά της μάνας μου, με φούχτα γη της γης μου !".
Kι η φύσις όλη τού γελά και γένεται δική του.
Eλπίδα, τον αγκάλιασες και του κρυφομιλούσες
και του σφιχτόδεσες το νου μ' όλα τα μάγια πόχεις.
Nιος κόσμος όμορφος παντού χαράς και καλοσύνης.

Aλλ' απαντούν τα μάτια του τρανό θεριό πελάγου
κι αλιά, μακριά 'ναι το σπαθί, μακριά 'ναι το τουφέκι !
Kοντά 'ν' εκεί στο νιον ομπρός ο τίγρης του πελάγου·
αλλ' όπως έσκισ' εύκολα βαθιά νερά κι εβγήκε
κατά τον κάτασπρο λαιμό που λάμπει ωσάν τον κύκνο,
κατά το στήθος το πλατύ και το ξανθό κεφάλι,
έτσι κι ο νιος ελεύτερος, μ' όλες τες δύναμές του,
της φύσης από τσ' όμορφες και δυνατές αγκάλες,
οπού τον εγλυκόσφιγγε και του γλυκομιλούσε,
ευτύς ενώνει στο λευκό γυμνό κορμί π' αστράφτει,
την τέχνη του κολυμπιστή και την ορμή της μάχης.
Πριν πάψ' η μεγαλόψυχη πνοή χαρά γεμίζει:                 30
Άστραψε φως κι εγνώρισεν ο νιος τον εαυτό του.

Aπομεινάρι θαυμαστό ερμιάς και μεγαλείου,
όμορφε ξένε και καλέ και στον ανθό της νιότης,
άμε και δέξου στο γιαλό του δυνατού την κλάψα.


( Σολωμός Διονύσιος από τα Ποιήματα και Πεζά, Στιγμή 1994)

Η ΕΟΡΤΑΣΤΙΚΗ ΚΟΥΖΙΝΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ: ΤΑ ΓΛΥΚΑ

Οι εορτές στη Λευκάδα -όπως και σε όλη την Ελλάδα- κατέχουν μια ιδιαίτερη ξεχωριστή θέση στις  αναμνήσεις και τις όμορφες οικογενειακές εμπειρίες αλλά και στις γευστικές εμπειρίες των νέων και των μεγαλύτερων.

Τα γλυκά που έφτιαχνε η μητέρα μου είχαν σαφώς ανώτερη ποιότητα προερχόμενη

1.Από  τη πατροπαράδοτη συνταγή από το γνωστό τετράδιο της νύφης -το τετράδιο των συνταγών που έπαιρνε η νύφη από το πατρικό της για να συνεχίσει αυτά που έμαθε από το σπίτι που μεγάλωσε- είχαν βεβαίως πολύ γεμάτη και πλούσια γεύση. 

2. Γεύση σπιτική και συνειρμηκά εορταστική, με υλικά που ένα μεγάλο μέρος τους το διέθετε η κουζίνα επειδή τα παρήγαγε η οικογένεια

3.Τεχνικά υψηλής ποιότητας μαγειρική λόγω έφεσης και εξάσκησης της νοικοκυράς.

4.Γινόταν εξάλλου ένας υποτυπώδης διαγωνισμός για το ποιά νοικοκυρά ήταν η καλύτερη κι έτσι γευόμασταν θεσπέσια κατασκευάσματα.

Οι εορτές είχαν από την άλλη μια ιδιαίτερη χάρη κοινωνικότητας επειδή τότε ο κόσμος αντάλλασε επισκέψεις υποχρεωτικά αφού ήταν προσβλητικό να μην πάς να πείς χρόνια πολλά στον εορτάζοντα φίλο ή συγγενή.Έτσι για να τους προλάβεις όλους είχες μέχρι και μια βδομάδα μετά καιρό να πας.

Η γιορτή μπορούσε να συνοδεύεται και από οικογενειακό γέυμα ή δείπνο.Ήταν ευκαιρία για μαζώξεις μαζικές της αδερφοσύνης όπως λέγανε τότε.

Θυμάμαι τραπεζώματα των είκοσι και τριάντα ατόμων στη γιορτή του πατέρα μου του αγίου Δημητρίου, όπως αντίστοιχα και στων θείων μου επτά αδέρφια βλέπετε επτά οικογένειες μαζί.

 Αυτό κράτησε όσο είμαστε μικροί και δεν διεκδικούσαμε ονομαστική εορτή μετά αρχίσαμε να σκορπάμε γιατί γιορτάζαμε ταυτόχρονα σχεδόν όλα τα ξαδέρφια μαζί οπότε έσπασε αυτή η όμορφη κατάσταση.

Το κέρασμα ασχέτως τραπεζώματος ήταν: σοκολατάκι για αρχή, με αναψυκτικό, μετά ξηροί καρποί σε ποικιλία κυρίως αμύγδαλα, καρύδια, φουντούκια, φυστίκια αιγίνης, φυστίκια, κάσιους, σταφίδα σκούρη ή σουλτανίνα.

Τα γλυκά που συνόδευαν την εορτή ήταν κλασικά γλυκά ταψιού για τις ονομαστικές εορτές και συνήθως κέικ ή παντεσπάνι για τα γενέθλια.Πολλοί έφτιαχναν και τα Σπερνά -δηλαδή κόλυβα εορταστικά-προς τιμή των εκλειπόντων.

Τα σοκολατάκια παρόλο που ήταν πολύ απλό να γίνουν στο σπίτι πάντοτε τα θυμάμαι αγοραστά σε μορφή μαργαρίτας ή κουφέτου -τα γνωστά φοντανάκια- αγοραστά από το ζαχαροπλαστείο μαζί με τους ξηρούς καρπούς.

Το κυρίως γλυκό αν το έφτιαχνε η νοικοκυρά ήταν σίγουρα ταψιού μπακλαβάς αμυγδάλου, καταίφι, μπακλαβαδοκαταίφι, γαλακτομπούρεκο, ραβανί, αυγαραβανί, κοπεγχάγη, καρυδόπιτα, αμυγδαλόπιτα, σοκολατόπιτα, καρύδα. 

Πολλές φορές για ποικιλία αγόραζαν και κορμό σοκολάτα ή αμυγδάλου, κωκ και τελευταία πάστες αμυγδάλου και σοκολατίνες και πάει λέγοντας, αλλά κέρναγαν κι από τα γλυκά που έφερναν οι επισκέπτες ειδικά για τη γιορτή.

Τα γλυκά ταψιού ήταν τα γλυκά της νιότης  μου για κάθε εορταστική περίσταση γενέθλια ονομαστικές γιορτές και λοιπά.

Τα γλυκά αυτά που έφτιαχνε η μάνα μου για εορταστικές περιστάσεις ή και για δύσκολες ώρες- λιχουδιάς- ήταν τα εξής:

Σε περίοπτη θέση για τις ονομαστικές εορτές: 

ο στρογγυλός μπακλαβάς αμυγδάλου,  η καρυδόπιτα, η αμυγδαλόπιτα και η κοπεγχάγη, μπακλαβάς τρίγωνος με καρύδι, καταίφι, καταιφομπακλαβάς αμυγδάλου, εκμέκ καταίφι.

Για γενέθλια και για δύσκολες ώρες λιγούρας: γαλακτομπούρεκο, αυγαραβανί, ραβανί, καρύδα, κέικ πορτοκάλι, κέικ ανάμικτο, κέικ σοκολάτα, κέικ βανίλια με φρούτα, . χαλβάς -λαδόπιτα-

Εποχιακά ήταν:

τη Πρωτοχρονιά η βασιλόπιτα ή χαλβάς -λαδόπιτα-  

τα Χριστούγεννα οι κουραμπιέδες και τα μελομακάρονα.

Τα αυγοκούλουρα την Ανάσταση.

Υπήρχαν βέβαια και τα γλυκά για τις απλές επισκέψεις μουσαφιραίων και την οικειακή χρήση:

Για το χειμώνα είχαμε τα γλυκά κουταλιού με φρούτα εποχής: σταφύλι, κυδώνι, λεμόνι, σύκο, νεράντζι.

Για οικειακή χρήση ήταν οι τηγανήτες,τα τηγανόψωμα, οι λουκουμάδες και οι αυγοφέτες για τα πρωινά του χειμώνα

Οι συκομαήδες, η μουσταλευριά, τα μουστοκούλουρα  επίσης το γλυκό σταφύλι και κυδώνι με το τρύγο.

Όλα αυτά τα εδέσματα αποτελούν το γευστικό πλούτο της παράδοσης μας και για τούτο στη προσπάθεια μου να τη προστατέψω από όλες τις νοθείες με κάθε λογής προσθήκες θετικές ή αρνητικές αλλά οπωσδήποτε επιπόλαιες, τις σημειώνω και τις δημοσιοποιώ, ώστε η γνώση που προκύπτει από την εμπειρία και τη γεύση να γίνει κτήμα των νέων αλλά και όσων από τους παλιότερους θα ήθελαν να τη γευτούν και να την προκρίνουν στην οικογένεια τους.

Στη σειρά συνταγών που θα ολοκληρωθεί κατα τη διάρκεια του χρόνου θα δώσω τις δοκιμασμένες συνταγές της μάνας μου και της μάνας της.

ΓΛΥΚΟ ΤΑΨΙΟΥ ΚΑΡΥΔΑ

Γλυκό ταψιού Καρύδα

ΥΛΙΚΑ
8 αυγά
3 ποτήρια ζάχαρη
3 ποτήρια αλεύρι για όλες τις χρήσεις
2 κουταλιές σούπας μπέικιν πάουντερ -ή 2 φακελάκια μπέικιν-
350γρ φυτίνη ή βούτυρο
1 ποτήρι του νερού γάλα
3 ποτήρια καρύδα-350γρ-

ΕΚΤΕΛΕΣΗ
Χτυπάμε αρχικά τα αυγά και τη ζάχαρη για 1-2 λεπτά και προσθέτουμε και το βούτυρο.
Δουλεύουμε τη ζάχαρη με το βούτυρο ή τη φυτίνη μετά ρίχνουμε τα αυγά μετά ρίχνουμε το γάλα.
Ύστερα ρίχνουμε τη καρύδα μετά ρίχνουμε το αλεύρι ανακατεμένο με τη μπέικιν πάουντερ.

Βουτυρώνουμε  ένα μέτριο ταψί.
Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο στους 175 βαθμούς σε αέρα για 40 λεπτά.
Θα πρέπει να κάνει χρώμα πάνω-κάτω και να μην είναι νερουλό στο κέντρο.
 Όταν είναι έτοιμο ξεκολλάει από τα τοιχώματα του ταψιού.

Ενώ ψήνεται το γλυκό, κατά το τελείωμά του φτιάχνουμε το σιρόπι, έτσι ώστε να είναι και τα δύο ζεστά όταν γίνει.

Μετά το φούρνο το κόβουμε και ρίχνουμε το σιρόπι.

σιρόπι από 3 ποτήρια νερό και 3 ζάχαρη
Βράζουμε τα υλικά για 5 λεπτά.

Αφού ψηθεί το γλυκό, το αφήνουμε 5 λεπτά έξω από τον φούρνο και το σιροπιάζουμε με το καυτό σιρόπι σιγά-σιγά με κουτάλα, έτσι ώστε να πάει παντού το σιρόπι και να μην χαλάσει η επιφάνειά του.
Από πάνω, πασπαλίζουμε με λίγη καρύδα.

Σερβίρετέ το αφού κρυώσει.

Μπορεί να σερβιριστεί το καλοκαίρι με μια μπάλα παγωτό.

ΚΟΥΡΑΜΠΙΕΔΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΣΥΝΤΑΓΗ ΛΕΥΚΑΔΟΣ

κουραμπιέδες αμυγδάλου παραδοσιακής συνταγής Λευκάδος

Η συνταγή για τους κουραμπιέδες προέρχεται απο το τετράδιο με τις συνταγές της μάνας μου.
Το τετράδιο αυτό είναι εκείνο που έφερε από το πατρικό της  μαζί με τα υπόλοιπα προικιά της όταν παντρεύτηκε το πατέρα μου το 1968.
Είναι οι συνταγές που έφτιαχνε και η μάνα της και γιαγιά μου Ακριβούλα Δαμιανή.

ΣΥΝΤΑΓΉ ΓΙΑ ΚΟΥΡΑΜΠΙΕΔΕΣ ΓΙΑ 50 ΤΕΜΑΧΙΑ
Υλικά
3 ποτήρια του νερού βούτυρο αιγοπρόβειο [ανάμικτο: κατσικίσιο πρόβειο]
1 αυγό
2 ποτήρια του ούζου-σφηνάκι- ούζο
μισό κουταλάκι του γλυκού σόδα μαγειρική
1 ποτήρι του κρασιού αλισίβα
[σε ένα κατσαρολάκι βάζουμε ένα ποτήρι του νερού νερό  και δυο κουταλιές σούπας στάχτη κοσκινισμένη με ένα σουρωτήρι για να μην έχει καρβουνάκια ,τη βράζουμε για δυο λεπτά από τη βράση, αφήνουμε να κρυώσει τη σουρώνουμε και παίρνουμε τη ποσότητα που χρειαζόμαστε]
1 φακελάκι μπέικιν πάουντερ
[παλιά δεν είχαν μπέικιν πάουντερ και βάζανε μόνο σόδα και αλισίβα ]
1 1/2 ποτήρι νερού αμύγδαλα καβουρδισμένα χοντροκομένα
1 1/2 κιλό αλεύρι άχνη-μαλακό για όλες τις χρήσεις-
1 κιλό ζάχαρη άχνη
2 βανίλιες -σε κρυσταλική μορφή-
3 ποτήρια νερού βούτυρο
6-7 κουταλιές σούπας ζάχαρη

Εκτέλεση
Σπάμε τα αμύγδαλα, βράζουμε την ψύχα ολόκληρη ίσα ίσα για να μαλακώσει και να τα ξεφλουδίσουμε, τη λευκή ψυχα ολόκληρη τη βάζουμε με λαδόχαρτο στο φούρνο και τη καβουρδίζουμε καλά σε προθερμασμένο φούρνο στους 160β. για 15 λεπτά.
Όταν ετοιμάσουμε τα αμύγδαλα τα αφήνουμε στην άκρη.

Χτυπάμε ζάχαρη και βούτυρο να ασπρίσει να αφρατέψει το μίγμα στο δυνατό του μίξερ σε 15 λεπτά ή στο χέρι σε ένα μισάωρο.
Ρίχνουμε στο μίγμα το αυγό τις βανίλιες και όλα τα υλικά σιγά σιγά ανακατώνοντας
το ζυμάρι που δημιουργείται, δεν το παραζυμώνουμε, θέλουμε να είναι ευκολοδούλευτο ούτε πολύ ρευστό ούτε ξερό.
Δημιουργούμε μισοφέγγαρα ή στρογγυλούς κουραμπιέδες και τους
τους τοποθετούμε σε ταψί λαδόχαρτο πολύ αραιά γιατί θα φουσκώσουν.
Ψήνουμε σε μέτριο φούρνο -160 κελσίου- για μισή ώρα περίπου
μέχρι να πάρουνε ελαφρό ρόδινο χρώμα 
Για να κρυώσουν τους βάζουμε σε χαρτί κουζίνας απλωτούς.
Όταν κρυώσουν βάζουμε σε ένα λεκανάκι την ζάχαρη άχνη και τους κυλάμε έναν έναν μέσα
τέλος κοσκινίζουμε λίγη άχνη στη στίβα τους στη πιατέλα.
[Αν τους κάνουμε ζεστούς λασπώνουν απο κάτω λόγω των υδρατμών].

Διατηρούνται οι κουραμπιέδες και είκοσι μέρες -όλες τις γιορτές- ή όσο τέλος πάντων αντέξουν γιατί ποτέ δεν εικοσαρίζουν...!

ΚΑΛΑΝΤΑ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑΣ

''τα κάλαντα'' έργο του Νικηφόρου Λύτρα

 Κάθε χρόνο τη παραμονή βγαίνουν τα παιδάκια με τα τρίγωνα να πούν τα κάλαντα σε κάθε σπίτι που επισκέπτονται τους ρωτάνε
-Να τα πούμε;
-Να τα πείτε!

Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά
ψηλή μου δεντρολιβανιά
κι αρχή καλός μας χρόνος
εκκλησιά με τ'άγιου θρόνος

Αρχή που βγήκε ο Χριστός
άγιος και πνευματικός
στη γη να περπατήσει
και να μας καλοκαρδήσει.

Άγιος Βασίλης  έρχεται
και δεν μας καταδέχεται
από τη Καισαρεία
συ 'σαι αρχόντισσα κυρία.

Βαστά εικόνα και χαρτί
ζαχαροπλάστη ζυμωτή
χαρτί και καλαμάρι
δες κι εμέ το παλληκάρι

Το καλαμάρι έγραφε
τη μοίρα μου την έλεγε
και το χαρτί ομίλει
Άγιε μου καλέ Βασίλη.

και τέλος τα φιλεύουν γλυκά όπως μελομακάρονα κουραμπιέδες δίπλες και βέβαια τους δίνουν τη στρούνα δηλαδή το φιλοδώρημα τους κάποια χρήματα για το κόπο τους.

Ο ΠΑΝΤΟΠΩΛΗΣ ΑΠΟ ΤΟ ΡΟΥΠΑΚΙΑ ΠΟΥ ΚΑΤΕΚΤΗΣΕ ΤΗ ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ

Η ιστορία του Έλληνα μετανάστη Ιωάννη Ζωιτά και της γυναίκας του Μαρίας, οι οποίοι είναι ιδιοκτήτες ενός παντοπωλείου στο Μπρόντγουεϊ, κοντά στην 110η οδό από το 1977, έγινε θέμα στους ΝΥ Times.

Η οικογένεια σήμερα διαθέτει 5 μαγαζιά σε διάφορα σημεία της πόλης και άνοιξε και το 6ο. . Διαβάστε το αφιέρωμα των NY Times:

« Ο Ιωάννης, γνωστός και ως Big John, ήταν και παραμένει ένας ισχυρός υποστηρικτής των φρέσκων προϊόντων. Η Μαρία, πάντα χαιρόταν να μαγειρεύει για την οικογένεια της, όπως έκανε και μικρή στη Λευκάδα, μόλις τα παιδιά πήγαν στο κολέγιο αποφάσισε να προτείνει να πωλούν το cheesecake της στο μαγαζί.

«Ξεχασέ το, ποιος αγοράζει έτοιμο φαγητό σε ένα παντοπωλείο;» της είπε ο Ιωάννης. Αλλά τελικά ενέδωσε. Διαθέτει περισσότερα από 20.000 προϊόντα, 48 είδη αυγών και περισσότερες από 250 μάρκες μπύρας. Ωστόσο, ο Γιάννης Ζωιτάς, δεν μπορεί να ξεχάσει ότι στην παιδική του ηλικία το φαγητό ήταν δυσεύρετο.

Μεγάλωσε στο χωριό Ρουπακιάς στη Λευκάδα. «Επτά αγόρια και καθόλου φαγητό», είπε. Μεγαλώνοντας δούλεψε με τον πατέρα του στις ελιές και αμπέλια της οικογένειας. Σταμάτησε το σχολείο μετά την έκτη τάξη για να μπορέσει να δουλέψει, κάτι που ακόμα τον πονάει. Όταν ήταν 26 χρονών δούλευε στο κατάστημα της 110ης οδού, που ήταν τότε ένα ασφυκτικά γεμάτο μπακάλικο, πολύ μικρότερο και με διαφορετικό όνομα.

Το αγόρασε το 1977 καταθέτοντας προκαταβολή και ορκίστηκε να πληρώσει όλες τις δόσεις και να αλλάξει το όνομα σε Westside Market. «Είναι το μωρό μου», είπε ο κ. Ζωιτάς. Μεγάλωσε το κατάστημα, αγοράζοντας το διπλανό κενό μπαρ και μια τράπεζα. «Οι άνθρωποι άρχισαν να τρώνε ποιοτικά και πληρώνουν παραπάνω για αυτό» τόνισε. Τα καταστήματα φιλοξενούν και σπιτικά φαγητά και γλυκά που φτιάχνει η ίδια η σύζυγος του, η Μαρία Ζωϊτά, ή σεφ που ακολουθούν τις συνταγές της. Μάλιστα, η κόρη τους πουλάει στα καταστήματα τη δικιά της μάρκα ελαιολάδου.

Πηγή: http://mygonimo.blogspot.gr