Α. ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΑΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η προέλευση των μαθηματικών
Είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε πότε ακριβώς γεννήθηκε η επιστήμη των μαθηματικών, αλλά είναι ευνόητο ότι ακολούθησε την εμφάνιση της έννοιας του αριθμού.
 Με την εμφάνιση της έννοιας αυτής, ο άνθρωπος μπόρεσε να διακρίνει τη διαφορά μεταξύ του «ενός» και των «πολλών».
 Υπάρχουν ενδείξεις ότι το επόμενο βήμα ήταν ο διαχωρισμός μεταξύ του «ενός» των «δύο» και των «περισσότερων από δύο».
 Στη συνέχεια ακολούθησε η μέτρηση με την ένα προς ένα αντιστοιχία αντικειμένων με άλλα αντικείμενα (όπως τα δάκτυλα). Οι μετρήσεις αυτές καταγράφονταν, για παράδειγμα με τη χρήση σωρών από πέτρες ή μύτες βελών στα οποία δίνονταν ονόματα.

 Αρχικά οι αριθμοί ήταν συνυφασμένοι με τα αντικείμενα τις ποσότητες των οποίων περιέγραφαν: πέντε άνθρωποι, δυο ζώα, τρία φυτά, τέσσερις πέτρες, κλπ.
 Αργότερα ακολούθησε η ανάπτυξη των θεωρητικών εννοιών «τρία» «τέσσερα» Κλπ.
 Πολλοί υποστηρίζουν ότι η χρήση της μέτρησης άρχισε λόγω ανάγκης διάκρισης των αγαθών και των ποσοτήτων, άλλοι πάλι ότι αναπτύχθηκαν από τις πρώτες θρησκευτικές τελετουργικές βαθμίδες και ήταν τακτικά αριθμητικά πρώτος δεύτερος τρίτος κλπ και στη συνέχεια απόλυτοι αριθμοί (ένα δύο τρία).

 Οι πρώτες ιστορικές ανακαλύψεις
Η επιστήμη των μαθηματικών άρχισε να αναπτύσσεται ανεξάρτητα σε διάφορα μέρη του κόσμου. Όσον αφορά την αριθμητική και τη γεωμετρία πολιτισμοί με πρακτικά θέματα όπως το μοίρασμα της γης μετά τις πλημμύρες του Νείλου στον Αιγυπτιακό και τις εμπορικές συναλλαγές στη πολυεθνική Βαβέλ του Μεσοποταμιακού έδωσαν μια άμεση ώθηση στις πρακτικές της αριθμητικής και της γεωμετρίας που μπορούσαν να δώσουν λύσεις. Από ότι φαίνεται όμως τα μαθηματικά σαν ιερή πνευματική ενασχόληση απασχόλησε τον Ελληνικό πολιτισμό ο οποίος την κατέστησε από μια απλή πρακτική σε επιστήμη και μάλιστα σε εξαιρετικά σύντομο -αναλογικά- διάστημα.

Αυτό δε σημαίνει ότι ήρθαν τελευταίοι οι εξυπνότεροι και οι καλύτεροι και τα έκαναν όλα όπως έπρεπε σε χρόνο ελάχιστο και με τεράστια εμβάθυνση, αντιθέτως  κινεί τις υποψίες για την εγκυρότητα της υποτιθέμενης ιστορικής αλήθειας που διδάσκεται στα σχολεία του κόσμου.

 Οι υποτιθέμενοι ιστορικοί μας δίνουν μια εικόνα μεταλαμπάδευσης πνεύματος από τους πιο παλιούς πολιτισμούς προς τους πιο νέους. Αυτές τις ανοησίες μαθαίνουν ακόμη τα παιδιά στο σχολείο.
 Λέω ανοησίες γιατί δεν ξέρουμε ποιος πολιτισμός είναι πρώτος και ποιος ύστερος διότι χάνονται όλοι σε προϊστορικά χρονικά πεδία. Άρα αυτό είναι μια απλή εικασία -ή μήπως δοξασία- όπως και τόσες άλλες που επικράτησαν επειδή βολεύουν κάποιους.

 Η σύγχρονη αρχαιολογική σκαπάνη άλλα μας λέει: -βλέπε ανασκαφή στο σπήλαιο Πετραλώνων Χαλκιδικής- ο άνθρωπος ζει στην Ελλάδα εκατομμύρια χρόνια, καλλιεργώντας σιτάρι και έχοντας φωτιά. Άρα ότι διδασκόμαστε για ινδοευρωπαίους και λοιπά είναι τουλάχιστον ανοησίες.
 Επιπλέον ορίζει -η αρχαιολογία- ανεξάρτητα κέντρα μαθηματικής ανάπτυξης σε κάθε πολιτισμό ακόμη και χωρίς καμία επαφή με τους υπόλοιπους παλιότερους ή και σύγχρονους τους.

 Διαφαίνεται έτσι μια πηγαία αναγκαιότητα, στον τρόπο που κατανοεί το περιβάλλον του και τη δομή του κόσμου ο άνθρωπος, όπως γίνεται αργότερα με τη λογική και τη ψυχολογία.
 Είναι απλά ο τρόπος που λειτουργούμε.

 Οι αλληλουχίες του τύπου: πρώτοι ανακάλυψαν τα μαθηματικά οι Μεσοποτάμιοι μετά πήραν τη σκυτάλη οι Αιγύπτιοι και από αυτούς οι Έλληνες... είναι αστήρικτη φαιδρή και το κυριότερο πιστεύω ότι υπηρετεί σκοπιμότητες αφού και οι τρεις πολιτισμοί χάνονται στη προϊστορική περίοδο και δεν ξέρουμε ούτε ποιος υπήρξε πρώτος χρονικά, ούτε αν έρχονταν σε επαφή μεταξύ τους, πριν από το λεγόμενο ιστορικό διάστημα, ούτε αν και ποιός επηρέασε ποιόν και σε ποιό βαθμό.

 Έτσι δεν καταλαβαίνω γιατί να μην αποδεχτούμε αυθαίρετα την επίσης αστήρικτη άποψη -η οποία όμως διαθέτει αρχαιολογικά ευρήματα ενδείξεις που τη στηρίζουν καλύτερα-, ότι και οι τρείς κλάδοι του πολιτισμού είναι μέρη ενός πολύ βαθύτερου ενιαίου προκατακλυσμιαίου πολιτισμού κορμού, όπου όλος ο κόσμος είχε μεταξύ του επαφές, όπως εμείς σήμερα και ήταν εξίσου ή και περισσότερο  ανεπτυγμένος από το σημερινό, αν και σε διαφορετική βάση.

 Μιλάμε για εκατομμύρια χρόνια άγνωστων διεργασιών και ο δικός μας αριθμεί ιστορικά καταγεγραμμένα περί τα 6.000 χρόνια.
 Μπορεί μάλιστα να υπάρχουνε δυνατότητες για εκατοντάδες τέτοιες ανεξάρτητες εξελίξεις με αυτή τη παραδοχή. 

Προσωπικά η ιστορία δε με διδάσκει ότι υπήρξαν σκυταλοδρομίες πολιτισμικές αλλά κατάργηση και μάλιστα βίαιη [ λόγω: πολέμου-ανθρώπινος παράγοντας- ηφαιστείου, αστεροειδούς, κατακλυσμού -λιώσιμο των πάγων-, και άλλων πίθανων περιπτώσεων] και από το μηδέν επανεκκίνηση προς νέες κατευθύνσεις ώστε: ξανά και ξανά και ξανά να ανακαλύπτεται ο τροχός γιατί δεν μαθαίνουμε από τα λάθη μας και παρόλα αυτά μας χρειάζεται.

 Αυτό πιστεύω πως γίνεται λοιπόν σε σχέση με τα ευρήματα σε Μεσοποταμία, σε Αίγυπτο, και Ελλάδα, που όντως έχουν διαφορετική χρονολογική σειρά αλλά δεν αποδεικνύουν τη σειρά ύπαρξης των εξελίξεων. Εξάλλου αυτό φαίνεται και στα συμπεράσματα των ειδικών για τα συγκεκριμένα ευρήματα.

 Αποδεικνύεται λόγου χάρη ότι οι πάπυροι του Ρίντ ή Αχμές-1650πΧ- και της Μόσχας-1850πΧ- που σώθηκαν δεν δείχνουν μεγάλη μαθηματική πρόοδο των Αιγυπτίων όπως είκαζαν οι ιστορικοί που προανέφερα οι οποίοι μιλούσαν για «αξιοθαύμαστη πρόοδο στα μαθηματικά από τους Αιγύπτιους και Βαβυλώνιους».
 Τα περισσότερα από τα προβλήματα που αναφέρονται στους πάπυρους ήταν πρακτικά και πραγματεύονται ερωτήματα του τύπου «πως μπορούν να μοιραστούν 1,2,6,7,8,9 φρατζόλες ψωμί ανάμεσα σε 10 ανθρώπους σε ίσες μερίδες;»
Η εξαίρεση είναι ερωτήματα γενικά όπως:
«Ποιά η ποσότητα που όταν προστεθεί στο ένα τέταρτο αυτής δίνει το δεκαπέντε;» Που αντιστοιχεί στην εξίσωση χ+1/4χ=15
 Οι δε βαβυλωνιακές μαθηματικές πλάκες που σώθηκαν προέρχονται από τη βαβυλωνιακή περίοδο 1600πΧ και κάποιες από τη περίοδο των Σελευκιδών 300πΧ και μετά.

 Σε πολλές βαβυλωνιακές πλάκες περιέχονται πίνακες πολλαπλασιασμών και άλλων μαθηματικών πράξεων, ενώ σε άλλες περιέχονται περιγραφές διαφόρων μεθόδων επίλυσης προβλημάτων. Κάποιες τεχνικές μάλιστα χρησιμοποιούνται ακόμη σήμερα.

 Για παράδειγμα στο ερώτημα: «Ποιός είναι ο αριθμός ο οποίος αν αφαιρεθεί από το τετράγωνο του εαυτού του δίνει 870;» Που ισοδυναμεί με την εξίσωση: [Χ.Χ]-Χ=870 η λύση Χ=30 επιτυγχάνεται με τη χρήση μιας μεθόδου η οποία είναι γνωστή ως «Η μέθοδος συμπλήρωσης τετραγώνου».

 Όπως προκύπτει τα αιγυπτιακά και βαβυλωνιακά μαθηματικά είχαν στενά πρακτικό προσανατολισμό και χαρακτήρα.

 Κάτω από εντελώς διαφορετικό πρίσμα αναπτύχθηκαν τα μαθηματικά στον Ελληνικό πολιτισμό του οποίου η συνεισφορά αδιαμφισβήτητα επηρέασε αφού προέβη στη δημιουργία της Μαθηματικής Επιστήμης όπως την αντιλαμβανόμαστε σήμερα.
Αυτό το πέτυχε αναπτύσσοντας την έννοια της αυστηρής απόδειξης.
 Η έννοια αυτή φαίνεται ότι δεν απασχόλησε τους μαθηματικούς άλλων πολιτισμών, οι οποίοι γενικά ασχολούνταν με τη διατύπωση και την εξέταση αξιόπιστων κανόνων (αλγορίθμων) και τη κατάλληλη εφαρμογή τους.

 Η έννοια της απόδειξης αναδύθηκε νωρίς στον Ελληνικό πολιτισμό καθιερώθηκε όμως από τον Ευκλείδη με το έργο του: «Στοιχεία» (300πΧ) έργο σταθμός στην ιστορία των επιστημών που έχει ξεπεράσει σε τύπωμα το πιο πολυ-τυπωμένο έργο στο χριστιανικό κόσμο τη Καινή διαθήκη και που δεν νοείται μαθηματικός να μην το έχει στη βιβλιοθήκη του! 
-Αλήθεια από ποιόν εκδοτικό οίκο τυπώνεται σήμερα στην Ελλάδα αρχαίο κείμενο και μετάφραση; Από κανέναν απαντώ μετά από γρήγορη ματιά που έριξα στο διαδίκτυο. Οπότε θα το βρούμε από παλιότερη έκδοση και θα το παρέχουμε στους φιλομαθείς αναρτώντας το-
 Εκτός από τον Ευκλείδη εξέχουσα θέση στους πάρα πολλούς μεγάλους μαθηματικούς Έλληνες κατέχουν οι:
 -Απολλώνιος ο Περγαίος, (262-190πΧ) που διαδέχθηκε τον Ευκλείδη και έγραψε το περίφημο έργο «Κωνικές τομές»
-Αρχιμήδης ο Συρακούσιος,(287-212πΧ)που θεωρείται ο σπουδαιότερος μαθηματικός της αρχαιότητας. Σώθηκε μεγάλο μέρος του έργου του που περιλαμβάνει τη μέθοδο μέτρησης εμβαδού επιφανείας κύκλου και άλλων καμπυλόγραμμων σχημάτων -είναι όμως γνωστότερος για τη τεράστια συνεισφορά του στη Φυσική είναι γνωστό το Εύρηκα για το νόμο της άνωσης-
-Διόφαντος ο Αλεξανδρείας, που έγραψε το πρώτο σημαντικό έργο αριθμητικής με τον ομώνυμο τίτλο «Αριθμητική».

Από τη παράδοση της μαθηματικής πρακτικής δεν λείπουν και οι πολιτισμοί της άπω Ανατολής Κίνας -από το 300πΧ- και Ινδίας -500μΧ- που συνέβαλαν σε πολλούς τομείς της αριθμητικής με γνωστότερη τη διερεύνηση των λεγόμενων μαγικών τετραγώνων.
Για τους Ινδούς διανοητές θα πρέπει να γίνει ειδική μνεία γιατί συνέβαλαν σημαντικά στην ανάπτυξη και την εξάπλωση της ινδο-αραβικής γραφής των αριθμών και στην αναμόρφωση της τριγωνομετρίας.
 Το έργο του Πτολεμαίου «πίνακες»και του Αρζαμπάρ «Αρυαμπ-χατιγιάμ» (475-550) είναι οι πρόδρομοι της τριγωνομετρίας. Με την παρακμή της Ευρώπης στο έκτο μετά Χριστού αιώνα-Μεσαίωνας- η επιστήμη των μαθηματικών σχεδόν εξαφανίστηκε.

Τα έργα των Ελλήνων μεταφράστηκαν από τους άραβες με τους οποίους συνδέονται στο εξής με βαθιά φιλία εξαιτίας ακριβώς της μεταλαμπάδευσης πνεύματος που κάνει τους δυο πολιτισμούς αδελφοποιητούς. Η συνεισφορά των Αράβων στα μαθηματικά επικεντρώνεται στην Άλγεβρα και σηματοδοτήθηκε απο έργα επιστημόνων όπως ο Αλ Χουαριζμι. 

Κατα τη διάρκεια της κλασσικής περιόδου των Μάγια (300-900 μΧ) Πραγματοποιήθηκε μια ιδιαίτερη προσέγγιση των μαθηματικών φαίνεται να είναι οι πρώτοι που καθιέρωσαν μια κλίμακα αριθμών στην οποία ορίζεται το μηδέν.Το συμπέρασμα βγαίνει απο τα ημερολόγια τους. Πιθανολογείται ότι η ανάγκη ανάπτυξης των μαθηματικών προκύπτει απο τις δυσκολίες που δημιουργεί η χρήση δύο ημερολογίων και ο υπολογισμός των σχέσεων τους.

 Μετά τις πρώτες σταυροφορίες και τα κλοπιμαία από αραβικές και βυζαντινές περιοχές όπου πλιατσικολογούσαν οι άγιοι άνθρωποι της Ευρώπης του μεσαίωνα μάλλον μαζί με τα χρυσά και αργυρά αντικείμενα κουβάλησαν και χρυσοποίκιλτα χειρόγραφα, εκτός των άλλων: μνημειωδών έργων μαθηματικών και λοιπών επιστημών.

 Αυτή η περίοδος που με την εισαγωγή προσώπων και ειδών, φορέων πολιτισμού -και για τούτο ονομάζεται Αναγέννηση- αναγεννά το κουρελιασμένο πνεύμα των ευρωπαίων, κατακρεουργημένο από όλες εκείνες τις φαύλες φάρες των πρεσβευτών του Θεού επί γης που καίγανε τους ανθρώπους στο όνομα του Χριστού σαν πράξη ύψιστου θεολογικού πολιτισμού με έμβλημα: το πίστευε! και μη ερεύνα.

 Από τη μεταλαμπάδευση πνεύματος προκύπτει το νέο έμβλημα που γίνεται: πίστευε και μη,ερεύνα!!!
 Μια τρομερή ώθηση δίνεται τότε στις τέχνες και τις επιστήμες.
Τα πρώτα πράγματα που έκαναν ήταν να μελετήσουν τα έργα της αρχαιότητας:
 Η πρώτη έκδοση
-του Ευκλείδη το 1482,
-του Απολλώνιου το 1537
-του Αρχιμήδη το 1544
-του Διοφάντη το 1575.

Το αναγκαίο υπόβαθρο σοβαρής ανάπτυξης δηλαδή μια ενιαία ακριβέστατη μαθηματική γλώσσα μονοσήμαντων συμβόλων και εννοιών, έγινε κατορθωτό το δεύτερο μισό του 17ου αιώνα και συνδυάστηκε: με το ινδοαραβικό σύστημα γραφής αριθμών που χρησιμοποιούμε μέχρι σήμερα, την προετοιμασία του γάλλου μαθηματικού Φρασουά Βιετ 1540-1603 που εισήγαγε τα σύμβολα των γνωστών και αγνώστων και αντικατέστησε τη διατύπωση εξισώσεων για ειδικές περιπτώσεις από γενικευμένες εξισώσεις, τη μέθοδο επίλυσης τριτοβάθμιας εξίσωσης απο τον Ιταλό Τζερόνιμο Καρντάνο που δημοσίευσε το έργο του Μεγάλη Τέχνη 1545 στο οποίο περιέχεται η μέθοδος λύσης τριτοβάθμιων εξισώσεων [αχ3+βχ2+γχ=0].

ΑΓΓΕΛΟΣ ΣΙΚΕΛΙΑΝΟΣ

Άγγελος Σικελιανός (1884-1951)
Ο Άγγελος Σικελιανός είναι ένας από τους πιο σπουδαίους Έλληνες λυρικούς ποιητές του 20ου αιώνα. Στα ποιήματά του τονίζει την ελληνική ιστορία, το θρησκευτικό συμβολισμό και την παγκόσμια αρμονία. Το έργο του διακρίνεται από έναν έντονο λυρισμό και έναν ιδιαίτερο γλωσσικό πλούτο.

«Άρχοντα της λαλιάς μας» τον αποκάλεσε ο νομπελίστας ποιητής μας Σεφέρης. Ο Δημαράς μιλά για «ρουμελιώτικη αίσθηση του γλωσσικού οργάνου, άνεση, ωριμότητα, δύναμη, αισθητική αφομοίωση της παράδοσης Σολωμού».

Βιογραφία

Στις 15 Μαρτίου του 1884, γεννιέται στη Λευκάδα, όπου και πέρασε τα παιδικά του χρόνια, το έβδομο και τελευταίο παιδί της Χαρίκλειας και του Ιωάννη Σικελιανού, δασκάλου των Γαλλικών. Το όνομά του Άγγελος. Και του ταίριαξε. Θα μπορούσε να ονομαστεί και Απόλλωνας ή Ορφέας και αυτά τα ονόματα θα του πήγαιναν. Οι γονείς του, άνθρωποι καλλιεργημένοι και γλωσσομαθείς θα μεταδώσουν στα παιδιά τους αγάπη και σεβασμό για τους ήρωες της ελληνικής Επανάστασης. Πρόγονοι της οικογένειας δεν είχαν διστάσει να διαθέσουν την περιουσία τους στον Αγώνα και αυτοί θα γίνουν φωτεινό παράδειγμα για όλη τη ζωή του Αγγελου, που δεν θα πάψει ποτέ να τους μνημονεύει με θαυμασμό. Σημαντικό ρόλο στην ανατροφή του θα παίξει και η παραμάνα του, θεία Μαρία. Αυτή η απλοϊκή γυναίκα με τη θέρμη της αγάπης της και του λόγου της θα ποτίσει τον Αγγελο με γεύσεις, αρώματα και λέξεις, που ο ποιητής θα τα κρατήσει για πάντα φυλαγμένα μέσα του. Πολύ αργότερα, θα της αφιερώσει κάποιες σελίδες από το ημερολόγιό του, ενώ θα βρίσκεται στο Αγιο Ορος («Κόλλυβα για τη θεία Μαρία»). Αξέχαστοι και καθοριστικοί για την ανάπτυξη και τον μετέπειτα προσανατολισμό του ήταν και οι περίπατοι με τον πατέρα του στους λευκαδίτικους ελαιώνες. Εδώ ο πατέρας θα τον μυήσει στην αρχαία ελληνική μυθολογία, στην απόλυτη σχέση της με την ελληνική φύση και θα τον εισαγάγει με πολύ φυσικό τρόπο στην Ιστορία και τον πολιτισμό της αρχαιότητας.
Στη Λευκάδα διδάχτηκε τα πρώτα γράμματα στο δημοτικό και στο γυμνάσιο. Εκεί έγραψε σε ηλικία μόλις 13 ετών και τα πρώτα του ποιήματα. Αποφοίτησε από το γυμνάσιο το 1900 και τον επόμενο χρόνο έρχεται στην Αθήνα για να φοιτήσει στη Νομική Σχολή, χωρίς ωστόσο να ολοκληρώσει ποτέ τις σπουδές του. Στρέφει το ενδιαφέρον του σε λογοτεχνικές αναζητήσεις, στην ποίηση, στο θέτρο και στα ταξίδια. Θα μείνει αυτοδίδακτος. Από νωρίς μελέτησε Όμηρο, Πίνδαρο, Ορφικούς και Πυθαγόρειους, λυρικούς ποιητές, προσωκρατικούς φιλοσόφους, Πλάτωνα, Αισχύλο, αλλά και την Αγία Γραφή και ξένους λογοτέχνες, όπως Νίτσε και τον Ιταλό ποιητή Ντ' Αννούντσιο (στον οποίο θα αναγνωρίσει μια συγγένεια ύφους). Τα επόμενα χρόνια πραγματοποίησε αρκετά ταξίδια και στράφηκε στην ποίηση και το θέατρο. Ήταν γεννημένος να γίνει ποιητής και άρχισε να δημοσιεύει από καιρό σε καιρό ποιήματα σε λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής (Νουμάς και Παναθήναια). Η γνωριμία του με τον πρωτοπόρο ανανεωτή του νεοελληνικού θεάτρου Κωνσταντίνο Χρηστομάνη τον οδηγεί να παίζει ρόλους σε αρχαίες τραγωδίες στη «Νέα Σκηνή» που αυτός είχε δημιουργήσει. Αυτό ίσως και να συνέβαλε αργότερα στην ιδέα του Σικελιανού για την αναβίωση του αρχαίου δράματος με τις «Δελφικές Εορτές».
Το 1905 γνωρίζεται με την πλούσια Αμερικανίδα Eva Parlmer, που σπούδαζε στο Παρίσι ελληνική αρχαιολογία και χορογραφία, πράγμα που θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στη ζωή του και στην εκπλήρωση των πόθων του. Η συνάντηση με την αρχαιολάτρη Αμερικανίδα γίνεται στο σπίτι της Ισιδώρας Ντάνκαν, στον Κοπανά. Η ένωση είναι άμεση και ενδιαφέρουσα, μια που και οι δύο τρέφονται από την ίδια αγάπη για τον ελληνικό πολιτισμό. Ομως ο γάμος αναβάλλεται, γιατί ο Αγγελος έχει ήδη προγραμματίσει ένα ταξίδι στην Αίγυπτο. Ο Σικελιανός αγαπούσε τα ταξίδια και στην Αίγυπτο σε μια έξαρση νοσταλγίας για την πατρίδα θα γράψει το 1907 σε ηλικία 23 ετών, «μέσα σε μια εβδομάδα» όπως λέει ο ίδιος, την πρώτη του μεστή ποιητική συλλογή, τον «Αλαφροΐσκιωτο», που ο τίτλος του είναι παρμένος από το έργο «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» του Σολωμού. Σε πλήρη απομόνωση, νηστικός, σ’ έκσταση σχεδόν, όπως εξάλλου συνήθιζε να εργάζεται, θα συνθέσει αυτό το μεγάλο συνθετικό ποίημα σαν να επρόκειτο για μια λυρική αυτοβιογραφία. Το έργο δημοσιεύεται τελικά το 1909 και προκαλεί ιδιαίτερη αίσθηση στους φιλολογικούς κύκλους, αναγνωρίζεται ως έργο σταθμός στην ιστορία των νεοελληνικών γραμμάτων και καταλαμβάνει το δικό του χώρο στην ελληνική ποίηση.
Στο μεταξύ, η Εύα περιμένει τον Άγγελο στο πατρικό του σπίτι, στη Λευκάδα. Οταν αυτός επιστρέφει, θα ορίσουν το γάμο τους, ο οποίος θα τελεστεί το 1907 στην Αμερική και ήταν σημαντικός σταθμός στη ζωή του ποιητή. Την επόμενη χρονιά εγκαταστάθηκαν στην Αθήνα, ενώ το 1909, έτος έκδοσης του «Αλαφροΐσκιωτου» θα γεννηθεί και ο γιος τους, ο Γλαύκος. Η Εύα ήταν η πρώτη γυναίκα του, που του αφοσιώθηκε ολοκληρωτικά και στήριξε οικονομικά όλα του τα οράματα. Εκτών των άλλων, αντιμετώπισε μεγαλόψυχα τις ερωτικές απιστίες του Σικελιανού και αργότερα τον έρωτά του με την Άννα Καραμάνη, δίνοντας τη συγκατάθεσή της για το γάμο τους που έγινε το 1940.
Σημαντικός σταθμός στη ζωή και το έργο του ποιητή είναι η γνωριμία του με τον Νίκο Καζαντζάκη, το 1914, στο στρατό. Εμειναν μαζί 40 μέρες στο Αγιον Ορος, επισκέφθηκαν τις μονές, έζησαν όπως οι μοναχοί. Ηδη από το 1910, ο Σικελιανός είχε συλλάβει την ιδέα των «Συνειδήσεων», του έργου που θα πραγματοποιήσει αργότερα. Η γνωριμία με τον Καζαντζάκη, η κοινή τους αναζήτηση, η περιπλάνησή τους στην Ελλάδα από το 1914-1917 με σκοπό να συνειδητοποιήσουν τη Γη και τη φυλή τους, θα συμβάλει σημαντικά στην πραγματοποίηση του έργου του ποιητή που αφορά τις συνειδήσεις. Οι δύο συγγραφείς ήταν συγγενικά πνεύματα, αλλά και πολύ διαφορετικοί στις απόψεις τους για τη ζωή. Ο Σικελιανός ήταν ένας κοσμικός άνθρωπος, γεμάτος αισιοδοξία και με σταθερή πίστη στις συγγραφικές του ικανότητες. Ο Καζαντζάκης, αντίθετα, ήταν λιγόλογος και ερημίτης, γεμάτος αμφιβολίες και είχε, όπως ο ίδιος παραδεχόταν, μια τάση να επικεντρώνεται στην ουσία των γεγονότων, πέρα από την επιφάνεια. Όμως και οι δυο συμμερίζονταν το αμοιβαίο ενδιαφέρον στη προσπάθεια εξευγενισμού και ανύψωσης του ανθρώπινου πνεύμα μέσω καλλιτεχνικών επιδιώξεων. Η θρησκευτικότητα του Αγίου Ορους θα βρει εύφορο έδαφος στην ψυχή του. Μετά την παραμονή του εκεί θα γράψει ένα από τα πιο σημαντικά του ποιήματα, το «Μήτηρ Θεού». Η μορφή της μητέρας είναι ένα από τα βασικά θέματα στην ποίησή του, όπως και η μορφή της γυναίκας, γενικώς. Η ερωτική της εκδοχή κορυφώνεται στο ποίημα «Θαλερό» και στη φιγούρα της αρχοντοθυγατέρας, μιας κοπέλας που πραγματικά γνώρισε ο ποιητής, σε ένα ταξίδι του στη Σικυώνα, το 1915. Αρχοντοθυγατέρα είναι η νεαρή Μαρία Παύλου που έβλεπε συχνά τον Σικελιανό και τη γυναίκα του Εύα, να φτάνουν στο Θαλερό, ένα μικρό χωριό της Κορινθίας, συνοδευόμενοι και από άλλες κοπέλες των καλύτερων οικογενειών της περιοχής. Οταν η μικρή, δεκαεξάχρονη τότε, Μαρία θα λάβει από κάποιον γνωστό την τοπική εφημερίδα με το ποίημα του Σικελιανού και τους στίχους που την αφορούν, σπεύδει να σκίσει τη σελίδα, κυριευμένη από φόβο μήπως ο πατέρας της διαβάσει την τολμηρή αναφορά.
Η περίοδος της έντονης αναζήτησης καταλήγει στην έκδοση των τεσσάρων τόμων της ποιητικής συλλογής «Πρόλογος στη Ζωή» με τις 5 περίφημες «Συνειδήσεις»: «Η Συνείδηση της Γης μου» (1915), «Η Συνείδηση της Φυλής μου» (1915), «Η Συνείδηση της Γυναίκας» (1916) και «Η Συνείδηση της Πίστης» (1917). Ο «Πρόλογος στη Ζωή» ολοκληρώθηκε αργότερα με τη «Συνείδηση της Προσωπικής Δημιουργίας». Ακολουθεί η τρίτη συλλογή του με τον τίτλο «Στίχοι» και μετέπειτα τα χαρακτηριστικά ποιήματα «Το Πάσχα των Ελλήνων» και «Μήτηρ Θεού» (1917 – 1920), καθώς και διάφορες συνεργασίες του με λογοτεχνικά περιοδικά της εποχής. Με την έκδοση των έργων του «Ακριτικά» και «Αντίδωρο» ο Σικελιανός συγκέντρωσε όλο το ποιητικό του έργο σε 3 τόμους με τον τίτλο «Λυρικός Βίος».

Δελφική Ιδέα
Η αρχαιοελληνική πνευματική ατμόσφαιρα απασχόλησε βαθιά τον Σικελιανό και συνέλαβε την ιδέα να δημιουργηθεί στους Δελφούς ένας παγκόσμιος πνευματικός πυρήνας ικανός να συνθέσει τις αντιθέσεις των λαών. Για το σκοπό αυτό, το Μάϊο του 1927, ο Σικελιανός, με τη συμπαράσταση και οικονομική βοήθεια της γυναίκας του, ξεκίνησε μια φιλόδοξη προσπάθεια αναβίωσης των «Δελφικών Εορτών», σαν ένα μέρος του οράματός του για την αναβίωση της «Δελφικής Ιδέας». Σ’ αυτήν την προσπάθεια αφιερώθηκε ολοκληρωτικά για πάνω από 10 χρόνια. Ο ποιητής δούλεψε όσο και όπως μπορούσε, με άρθρα, μελέτες και διαλέξεις. Παράλληλα, οργανώνει τις «Δελφικές Εορτές» στους Δελφούς που περιλάμβαναν Ολυμπιακούς αγώνες, ένα κονσέρτο Βυζαντινής μουσικής, μια έκθεση λαϊκής τέχνης όπως και την παράσταση της τραγωδίας του Αισχύλου «Προμηθέας Δεσμώτης» στο αρχαίο θέατρο. Η προσπάθεια ήταν πολλή πετυχημένη και παρά την έλλειψη κρατικής υποστήριξης, επαναλήφθηκε και το επόμενο έτος. Το 1930 ανεβάζει και το έργο «Ικέτιδες» του Αισχύλου. Η «Δελφική Ιδέα» εκτός από τις αρχαίες παραστάσεις περιελάμβανε και τη «Δελφική Ένωση», μια παγκόσμια ένωση για τη συναδέλφωση των λαών και το «Δελφικό Πανεπιστήμιο», στόχος του οποίου θα ήταν να συνθέσει σε έναν ενιαίο μύθο τις παραδόσεις όλων των λαών. Πίστευε ότι τα αρχαία ιδανικά που διαμόρφωσαν τον κλασικό πολιτισμό, αν επανεξετάζονταν, θα μπορούσαν να προσφέρουν πνευματική ανεξαρτησία και θα χρησίμευαν ως μέσα επικοινωνίας μεταξύ των λαών. Από τότε καθιερώθηκε για πρώτη φορά να παίζονται τα έργα των κλασικών τραγωδών σε αρχαία θέατρα. Για τις πρωτοβουλίες αυτές, το 1929, η Ακαδημία Αθηνών απένειμε στο ζεύγος αργυρά μετάλια «δια την γενναίαν προσπάθειαν...». Από το φιλόδοξο αυτό σχέδιο το μόνο που πραγματοποιήθηκε τελικά ήταν οι «Δελφικές Εορτές». Από το 1932 ο Σικελιανός ασχολείται και με τη συγγραφή τραγωδίας. Αν και οι προσπάθειες του Σικελιανού σημείωσαν επιτυχία και είχαν απήχηση, ωστόσο η προσέλευση των θεατών, αν εξαιρέσουμε τους προσκεκλημένους, τόσο στις πρώτες όσο και στις δεύτερες γιορτές, ήταν ελάχιστη. Το όραμά του δεν είχε συνέχεια. Κάποια στιγμή ματαιώθηκε, κυρίως κάτω από το βάρος των οικονομικών συνθηκών. Μετά την οικονομική καταστροφή ήρθε κι ο χωρισμός του ζεύγους, αφού η Eva Parlmer εγκαταστάθηκε από τότε στην Αμερική και επέστρεψε μόνο μετά το θάνατο του ποιητή.
Το 1934 η Βουλή αποφασίζει την ανάθεση των Δελφικών Εορτών σε είκοσι δύο μέλη, εξοστρακίζοντας το ζεύγος Σικελιανού από την ιδέα που οι ίδιοι είχαν συλλάβει. Ο ποιητής θα αναρτήσει έξω από την πόρτα του γραφείου του μια φράση του Νίτσε: «Εκεί που τελειώνει το κράτος εκεί αρχίζει ο άνθρωπος».
Γύρω στο 1938, ο ποιητής γνωρίζει την Άννα Καραμάνη που θα γίνει η δεύτερη γυναίκα του. Ο γάμος του στην Αμερική θεωρείται άκυρος από τον ελληνικό νόμο, όμως η Άννα είναι παντρεμένη και θα χρειαστεί να περάσει αρκετός καιρός και να χυθούν πολλά δάκρυα πριν το ζευγάρι μπορέσει τελικά να ενωθεί. Η Άννα Σικελιανού περιγράφει πολύ όμορφα και τρυφερά την ιστορία τους στο βιβλίο «Ο ποιητής Άγγελος Σικελιανός» (εκδ. Ικαρος): «Μείναμε λίγες μέρες στο άσπρο σπιτάκι να ετοιμάσουμε το ταξίδι για τη Φτέρη Αιγίου, που μας το είχε συστήσει ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος καθώς και το σπιτάκι. Κι όπως πάντα μικρό και φτωχικό χωρίς φως, χωρίς νερό αλλά που αγνάντευες μέσα από τα έλατα όλο τον κόσμο. Το αγαπήσαμε και ετοίμασα ένα βασιλικό κελί για τον Άγγελο με μπλε υφάσματα και ασημένια καντηλέρια. Εκεί έγραψε για πρώτη φορά την τραγωδία του «Σιβύλλα» που την είχε ήδη αναγγείλει στον Ed. Shure το 1926. Μου έδινε τόση ευτυχία να περιμένω ώρες έξω από το πορτάκι του κελιού ότι θα γράψει για να μου το διαβάσει. Και το απόβραδο πηγαίναμε στο ξάγναντο του ξενοδοχείου και βλέπαμε τα φώτα της πόλεως».

Η κατοχή
Στις μέρες της γερμανικής κατοχής που είναι δραματικές για όλους, ο Σικελιανός γίνεται πηγή έμπνευσης κι αναφοράς για τους Έλληνες και διαδραματίζει σπουδαίο ρόλο στην αντίσταση του λαού. Το 1941 εντάσσεται στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ), ενώ δημοσιεύει ποιήματα σε διάφορα έντυπα του ΕΑΜ για το «Νέο Εικοσιένα», όπως αποκαλεί το ΕΑΜ στο επίγραμμά του «Ανάσταση» (1942). Τότε έγραψε και τα σπουδαία θεατρικά του έργα μεταξύ των οποίων η «Σίβυλλα» και το κορυφαίο του «Ο θάνατος του Διγενή Ακρίτα» με αντιστασιακό περιεχόμενο. Ο Σικελιανός απευθύνει και γραπτή έκκληση μέσω του Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού στους Γερμανούς για να σώσουν τις ζωές των Ελλήνων Εβραίων. Η επιστολή υπογράφεται και από πολλούς επιφανείς Ελληνες πολίτες για την υπεράσπιση των Εβραίων που καταδιώκονταν. Δεν υπάρχει κανένα παρόμοιο έγγραφο διαμαρτυρίας κατά των Ναζί στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, που να ήρθε στο φως, σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα. Σε όλη τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής ο Σικελιανός δίνει διαλέξεις με κεντρικό θέμα τη λευτεριά, ενώ το 1943, βλέποντας την επικείμενη τραγωδία του εμφύλιου αλληλοσπαραγμού γράφει το ποίημα «Το μήνυμά της». Στην κηδεία του Παλαμά, το 1943, θα απαγγείλει το γνωστό στίχο: «Σε αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα», γεγονός που φανερώνει την ευαισθησία και την αγωνία του για την τύχη του ελληνικού λαού στα χρόνια του πολέμου. Σε εκδήλωση στο Ηρώδειο τον Αύγουστο του 1944 απαγγέλλει με την βροντώδη κρυστάλλινη φωνή του τον αντάρτη «Αστραπόγιαννό» του.
Tο 1946 εξελέγη πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, ενώ το 1949 ήταν υποψήφιος για το Βραβείο Νομπέλ στη Λογοτεχνία. Η δεύτερή του γυναίκα Άννα Σικελιανού είπε πριν λίγα χρόνια για το θέμα αυτό σε συνέντευξή της: «Αυτοί που πολέμησαν με όλους τους τρόπους, για να μην πάρει Νόμπελ ο Σικελιανός, ήταν ο Σπύρος Μελάς, ο Ντίνος Τσαλδάρης, οι οποίοι τα συμφώνησαν με τον Σουηδό πρεσβευτή. Πήγε ο ίδιος ο Μελάς στη Σουηδία. Ενώ υπήρχαν πολλοί Σουηδοί λογοτέχνες που υποστήριζαν τον Άγγελο. Ένας απ’ αυτούς μου είπε: ‘Ξέρετε, συμβαίνει κάτι πρωτοφανές. Η αντίδραση για την απονομή του Νόμπελ στον Σικελιανό έρχεται από την Ελλάδα’...».
Ο επιφανής λυρικός ποιητής και πεζογράφος μας, Άγγελος Σικελιανός, άφησε την τελευταία του πνοή στην Αθήνα στις 19 Ιουνίου του 1951, μετά από μακρόχρονη ασθένεια και τάφηκε στους Δελφούς.
Το ποίημά του «Πνευματικό εμβατήριο» μελοποιήθηκε από τον Μίκη Θεοδωράκη και τραγουδήθηκε από τους Ελληνες στον καιρό της δικτατορίας.

Ο ποιητής
Ο Σικελιανός είναι ποιητική φύση ολότελα διαφορετική από αυτή του Παλαμά και του Καβάφη. Το γεγονός ότι ήταν Επτανήσιος και πως το πατρικό του σπίτι βρίσκονταν στην Λευκάδα, συντέλεσαν σημαντικά έτσι ώστε να έχει ζωντανή μέσα του την παράδοση της Επτανησιακής Σχολής, βαθύτατη αίσθηση και γνώση της λαϊκής γλώσσας, αλλά και οικείωση με τις ξένες λογοτεχνίες. Ο Σικελιανός είναι ο κατεξοχήν ποιητής της Ελληνικής παράδοσης. Κανένας άλλος ίσως νεοέλληνας λογοτέχνης δε γνώρισε και δεν έζησε ποτέ με τέτοιο πάθος το Ελληνικό πνεύμα στη μακραίωνη ιστορία του. Η ψυχή του διακατέχεται από έντονο πάθος για την Ελληνική γη. Θεωρεί πως η απομάκρυνση από τη φύση αποτελεί σημαντικό λόγο της πτώσης του ανθρώπου και πως καθίσταται επιτακτική η επιστροφή του σ' αυτή. Στην ποίησή του η επαφή με τη φύση και το θείο είναι μυστική, τελετουργική.
Ο Σικελιανός βρίσκει μεγάλο ενδιαφέρον με τα Ορφικά και Ελευσίνια μυστήρια, το Απολλώνιο και Διονυσιακό πνεύμα των αρχαίων, με την φιλοσοφία των Ιώνων. Μέσα από τα ποιήματα του Σικελιανού ξεδιπλώνεται η αγάπη του για τη φύση, η αγνή φύση του νησιού των παιδικών του χρόνων, η λατρεία του για την Ελλάδα, η Δελφική ιδέα, καθώς και μια μυστηριακή ατμόσφαιρα που συνεπαίρνει τον αναγνώστη.
O Σικελιανός λοιπόν μέσα στην ποίηση του συνδέει τον Έλληνα και κάθε άνθρωπο, με τις αρχέγονες και τις πανανθρώπινες δυνάμεις της φύσης και του σύμπαντος. Αυτές εκφράστηκαν μέσα από τον αρχαίο μυστικισμό και τις θρησκευτικές δοξασίες με κέντρο πάντα την ελληνική πνευματική παρουσία ανά τους αιώνες. Ένας βαθύς λυρισμός διαπνέει τα ποιήματά του. Τον συνθέτουν εικόνες μυστηριακής γαλήνης και ηρεμίας που παραπέμπουν στο μεγαλόπνοο στοιχείο της ποίησης του.
Γενικά ο Σικελιανός είναι ο ποιητής που κατάφερε με την λυρικότητα της έκφρασης και των συναισθημάτων να παρουσιάσει μια αυτόνομη σχεδόν και ξέχωρη λογοτεχνική παρουσία και να αποτελέσει ένα καινούργιο κεφάλαιο της ελληνικής ποίησης. Ο πόθος του να δημιουργήσει ένα σημείο ένωσης των λαών και πολιτιστικής ανταλλαγής με κέντρο τους Δελφούς, όσο ανεδαφικός και αν υπήρξε ή όσο μη πραγματοποιήσιμος αποδείχτηκε στην πορεία, φανερώνει την πρόθεση ολόκληρης της ποίησης και της φιλοσοφίας του.

Διάφορα

Ο Σικελιανός είχε εξοχική κατοικία στη Σαλαμίνα μπροστά από τη Μονή Φανερωμένης Σαλαμίνας. Εκεί ο Βασιλεύς Παύλος επισκέπτοταν τον ποιητή κάθε φορά που μετέβαινε στο Ναύσταθμο Σαλαμίνας. Διατηρούσε επίσης εξοχική κατοικία στη Συκιά Κορινθίας.
Για να τιμήσει τη μνήμη του Άγγελου και της Εύας Σικελιανού, το Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο των Δελφών αγόρασε και αποκατάστησε το σπίτι τους στους Δελφους. Που σήμερα είναι το Μουσείο των Φεστιβάλ σων Δελφών.
Το σπίτι που γεννήθηκε ο Σικελιανός στη Λευκάδα αγοράστηκε από την Εθνική Τράπεζα με δωρεά υπέρ του Δήμου Λευκάδας έναντι του ποσού των 280.000 ευρώ. Η Διοίκηση της Τράπεζας διέθετε επιπλέον το ποσό των 150.000 ευρώ για την αποκατάσταση της οικίας Σικελιανού. Ο Δήμος Λευκάδας όφειλε να συμβάλλει στην ολοκλήρωση της αποκατάστασης και στην ανάληψη της διαχείρισης της όλης δαπάνης του έργου. Ο Δήμος όμως από την πλευρά του δεν έκανε τίποτα, μη μπορώντας να εξασφαλίσει και άλλα κονδύλια που απαιτούνταν για την ολοκλήρωση του έργου. Αργότερα η Διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας δια μέσου του Μορφωτικού της Ιδρύματος αποφάσισε να γίνει όλο το έργο με δικιά της χορηγία και να δημιουργηθεί «Μουσείο Επιφανών Λευκαδίων» μιας και δεν υπάρχει η απαιτούμενη ποσότητα εκθεμάτων (πολλά από τα προσωπικά αντικείμενα του ποιητή βρίσκονται ήδη στην ιδιοκτησία του Δήμου Δελφών και στο Μπενάκειο Μουσείο) για την μετατροπή της οικίας αποκλειστικά σε Μουσείο Άγγελου Σικελιανού. Το κόστος της όλης δαπάνης υπολογίζεται ότι θα ανέλθει σε 1.300.000 ευρώ και ότι το έργο θα έχει ολοκληρωθεί σε τρία έως τέσσερα χρόνια, οπότε και θα αποδοθεί από την Εθνική Τράπεζα στο Δήμο και τους Λευκαδίτες.

Έργο

Ποιήματα

Ο ποιητής εξέδωσε ο ίδιος τα έργα του σε τρεις τόμους με τον τίτλο «Λυρικός Βίος» (1946 Α και Β, 1947 Γ), αφήνοντας έξω κάποια έργα που δεν θεώρησε απαραίτητο να συμπεριλάβει.
Το 1965 άρχισε η έκδοση των «Απάντων» του με επιμέλεια του Γ.Π.Σαββίδη. Εκδόθηκαν 5 τόμοι με το έργο που είχε δημοσιεύσει ο ποιητής (1965-1968) και έκτος τόμος (1969) με όσα ποιήματα είχε αφήσει εκτός του Λυρικού Βίου.

Πεζά κείμενα

Συγκεντρωτική έκδοση των «Απάντων»:

Πεζός Λόγος Α (1978)

Πεζός Λόγος Β (1980)

Πεζός Λόγος Γ (1981)

Πεζός Λόγος Δ (1983)

Πεζός Λόγος Ε (1985)

Τραγωδίες

Ο Διθύραμβος του Ρόδου (1932)

Σίβυλλα (1940)

Ο Δαίδαλος στην Κρήτη (1942)

Ο Χριστός στη Ρώμη (1946)

Ο Θάνατος του Διγενή (1947)

Ασκληπιός (ημιτελής)

Συγκεντρώθηκαν σε τρεις τόμους με τον τίτλο «Θυμέλη», Α και Β 1950, Γ 1954

Κομμάτια από τα έργα του:
«Αλαφροΐσκιωτος»
«Ακούστε, ακούστε με! Αν ετρέμανε
στην κούνια τα βυζασταρούδια,
εμένα με νανούρισαν,
των αντρειωμένων τα τραγούδια.
Εμέ, λεχώνα η μάνα μου,
στην μπόρα τη μαρτιάτικη
που ‘χε τα ουράνια ανοίξει,
εσκώθη και με πήρε στην αγκάλη της
τον πρώτο κεραυνό για να μου δείξει!
Μάνα φωτιά με βύζαξες
κ’ είναι η καρδιά μου αστέρι;»

Στη μνήμη του Κωστή Παλαμά
«Ηχήστε οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές,
δονήστε σύγκορμη τη χώρα, πέρα ως πέρα…
Βογκήστε, τύμπανα πολέμου… Οι φοβερές
σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα!
Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα!
Ένα βουνό
με δάφνες αν υψώσουμε ως το Πήλιο
κι ως την Όσσα
κι αν το πυργώσουμε ως τον έβδομο ουρανό,
ποιον κλεί, τι κι αν το πει η δικιά μου γλώσσα;
Μα Εσύ, Λαέ, που τη φτωχή Σου τη μιλιά,
Ήρωας, την πήρε και την ύψωσε ως στ’ αστέρια,
μεράσου τώρα τη θεϊκή φεγγοβολιά
της τέλειας Δόξας Του, ανασήκωσ’ Τον στα χέρια
γιγάντιο φλάμπουρο, κι απάνω κι από μας
που Τον υμνούμε, με καρδιά αναμμένη,
πες μ’ ένα μόνο ανασασμόν: «ο Παλαμάς!»
ν’ αντιβογκήσει τ’ όνομά Του η Οικουμένη!
Ηχήστε οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές,
δονήστε σύγκορμη τη χώρα, πέρα ως πέρα…
Βογκήστε, βούκινα πολέμου… Οι ιερές
σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα!
Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα! Ένας λαός,
σηκώνοντας τα μάτια του τη βλέπει…
κι ακέριος φλέγεται ως με τ’ άδυτο ο Ναός,
κι από ψηλά Νεφέλη Δόξας τονε σκέπει.
Τι πάνωθέ μας, όπου ο άρρητος παλμός
της αιωνιότητας, αστράφτει αυτήν την ώρα
Ορφέας, Ηράκλειτος, Αισχύλος, Σολωμός
την άγια δέχονται ψυχή την τροπαιοφόρα,
που αφού το έργο της θεμέλιωσε βαθιά
στη γην αυτήν με μιαν ισόθεη Σκέψη,
τον τρισμακάριο τώρα πάει ψηλά τον Ίακχο
με τους αθάνατους θεούς για να χορέψει.
Ηχήστε οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές,
δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα…
Βόγκα Παιάνα! Οι σημαίες οι φοβερές
της Λευτεριάς ξεδιπλωθείτε στον αέρα!»

Το πνευματικό εμβατήριο
«Ομπρός, βοηθάτε να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω απ’ την Ελλάδα.
Ομπρός, βοηθάτε να σηκώσουμε τον ήλιο πάνω απ’ τον κόσμο!
Τι, ιδέτε, εκόλλησεν η ρόδα του βαθιά στη λάσπη,
κι α, ιδέτε, χώθηκε τ’ αξόνι του βαθιά μες το αίμα!
Ομπρός, παιδιά, και δε βολεί μοναχός του ν’ ανέβει ο ήλιος
σπρώχτε με γόνα και με στήθος να τον βγάλουμε απ’ τη λάσπη,
σπρώχτε με στήθος και με γόνα, να τον βγάλουμε απ’ το γαίμα.
‘Δέστε, ακουμπάμε απάνω του ομοαίματοι αδερφοί του!
Ομπρός, αδέρφια, και μας έζωσε με τη φωτιά του,
ομπρός, ομπρός, κ’ η φλόγα του μας τύλιξε, αδερφοί μου!
Ομπρός, οι δημιουργοί!… Την αχθοφόρα ορμή Σας
στηλώστε με κεφάλια και με πόδια, μη βουλιάξει ο ήλιος!»

ΝΙΚΟΣ ΒΡΥΩΝΗΣ

ΟΙ ΤΡΟΦΕΣ ΠΟΥ ΜΑΣ ΓΕΡΝΑΝΕ

Μυρτώ Αντωνοπούλου

Η γήρανση είναι μια φυσιολογική διαδικασία, η οποία όμως συχνά επιταχύνεται, με σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία και την εξωτερική μας εμφάνιση. Ο σύγχρονος τρόπος ζωής και κυρίως η διατροφή είναι υπεύθυνα για τα επιπλέον χρόνια που αποτυπώνονται στο πρόσωπό μας. Ποιες είναι, λοιπόν, οι τροφές που μας γερνάνε; 

Το αλάτι
Το αλάτι βρίσκεται κρυμμένο σε πολλές τροφές, πέρα από εκείνο που προσθέτουμε εμείς οι ίδιοι στη σαλάτα ή στο φαγητό μας. Παρόλο που δεν μας παχαίνει, προκαλεί έντονη κατακράτηση υγρών στο σώμα μας και κατά συνέπεια αφυδάτωση, μια κατάσταση η οποία σχετίζεται με τη γήρανση του δέρματος. Σύμφωνα με μελέτες, μια διατροφή με χαμηλή πρόσληψη αλατιού μπορεί να επιβραδύνει τη διαδικασία της γήρανσης. Αξίζει, λοιπόν, τον κόπο να προσπαθήσουμε να το περιορίσουμε.

Το αλκοόλ
Κάθε ποτό που πίνουμε συμβάλλει στην επιτάχυνση της διαδικασίας της γήρανσης, υποστηρίζουν οι ερευνητές. Γι’ αυτό, η κατανάλωση αλκοόλ πρέπει να γίνεται με μέτρο. Καλό είναι να προτιμάμε αλκοολούχα ποτά που, χάρη στα αντιοξειδωτικά που περιέχουν, δρουν προστατευτικά απέναντι στα αγγεία, αντί για τα λεγόμενα «σκληρά ποτά» (π.χ. ουίσκι, βότκα). Οι ειδικοί συστήνουν την κατανάλωση μέχρι 2 αλκοολούχων ποτών την εβδομάδα για τις υγιείς γυναίκες και μέχρι 3 για τους υγιείς άνδρες (1 ποτό αντιστοιχεί σε 1 ποτήρι μπίρα ή 1/2 δόση «σκληρών ποτών» για τις γυναίκες και σε 2 μπίρες ή 1 δόση «σκληρών ποτών» για τους άνδρες). Εξαίρεση αποτελεί το κρασί, το οποίο μπορούμε να καταναλώνουμε καθημερινά αν περιοριζόμαστε στο 1 ποτηράκι.

Η ζάχαρη 
Συμβάλλει στην πρόωρη γήρανση, επειδή διαδραματίζει τον σπουδαιότερο ρόλο σε μια διαδικασία που ονομάζεται γλυκοζυλίωση. Όταν η ζάχαρη περάσει στην κυκλοφορία του αίματος, προσκολλάται στις πρωτεΐνες και αρχίζει να σχηματίζει μόρια, γνωστά ως τελικά προϊόντα γλυκοζυλίωσης (ή όπως εύστοχα αποκαλούνται στα αγγλικά «AGEs»: Advanced Glycation End Products), τα οποία καταστρέφουν τις 2 πρωτεΐνες που είναι κυρίως υπεύθυνες για τη διατήρηση της ελαστικότητας και σταθερότητας του δέρματος: το κολλαγόνο και την ελαστίνη. Περιορίζοντας, λοιπόν, την κατανάλωση επεξεργασμένων τροφίμων και έτοιμων σνακ, που έχουν αυξημένη περιεκτικότητα σε ζάχαρη, μπορούμε να καθυστερήσουμε την πρόωρη γήρανση στο δέρμα μας.

Το νερό
Με την ίδια σχεδόν λογική που δρα το αλάτι, μπορεί να δράσει και η έλλειψη νερού, προκαλώντας αφυδάτωση. Χάρη στο νερό, η επιδερμίδα μας διατηρείται λαμπερή, υγιής και ελαστική, ενώ παράλληλα το νερό αποτελεί και ένα μέσο απομάκρυνσης άχρηστων και τοξικών ουσιών από τα κύτταρα. Γι’ αυτό, καλό είναι να καταναλώνουμε επαρκείς ποσότητες και να διατηρούμαστε ενυδατωμένοι αν θέλουμε να συνεχίσουμε να έχουμε μια όμορφη και λαμπερή επιδερμίδα.

ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΝ κ. ΗΛΙΑΝΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ, MSc, κλινική διαιτολόγο-διατροφολόγο.

ΠΗΓΗ http://www.vita.gr/

Διδακτική ιστορία: ''Η κυρά Βασιλική"

 Ήταν κάποια γυναίκα πάμφτωχη σ’ ένα μικρό χωριό της Αιτωλοακαρνανίας και είχε τρία παιδιά.
Κατάφερε να τα μεγαλώσει με απίστευτες στερήσεις και δυσκολίες, όμως, με μία μοναδική αξιοπρέπεια! Αυτή, ήταν η κυρα-Βασιλική.
Πέθανε παραμονή της Παναγίας του 1998. Την επόμενη μέρα, 15  Αυγούστου, το
φτηνό φέρετρο με την σορό της, που ήταν πάνω στην καρότσα  του μικρού
αγροτικού ημιφορτηγού του ιερέα, κατευθυνόταν προς το  κοιμητήριο
>…
Στην πορεία της κηδείας, ακολουθούσαν μερικοί συγχωριανοί της και  συζητούσαν
 για τα βάσανα που είχε περάσει όσο αυτή ζούσε, όταν, ξαφνικά,  ευωδίασε
 όλος ο γύρω τόπος: χιλιάδες άνθη και λουλούδια να υπήρχαν,  πραγματικά,
 δεν θα μύριζαν τόσο! Όλοι τους, παραξενεύτηκαν και απόρησαν αλλά δεν
είχαν καμμία εξήγηση να δώσουν γι’ αυτό.
Ανάμεσα σ’ εκείνους που την συνόδευαν, ήταν κι ένα πνευματικό τέκνο  του
μακαριστού Πατρός Γέροντος Αμβροσίου Λάζαρη (1912-2006),  χαρισματικού
Πνευματικού της Ιεράς Μονής Δαδίου. Μετά από λίγες μέρες  από αυτό το
θαυμαστό, αλλά, για πολλούς ανεξήγητο γεγονός, πήγε προς τον θεοφώτιστο
Γέροντα Αμβρόσιο αυτό το πνευματικό του τέκνο, αναφέροντάς  του το όλο
συμβάν. Πολύ λακωνικά και επιγραμματικά, του είπε μονάχα ότι,  «μία
γυναίκα πέθανε και ευωδίασε ο τόπος». Αυτό, μόνον.
Ο Γέροντας Αμβρόσιος, στην αρχή, έμεινε σιωπηλός. Έπειτα, μπήκε μέσα  στο
δωμάτιό του, έμεινε για λίγο εκεί, και μετά επέστρεψε.
 Λέγοντας τα  παρακάτω εξηγηματικά και κατατοπιστικά λόγια:«Αυτή,
αγίασε! Και, ξέρεις τον λόγο; Γιατί, ποτέ στην ζωή της, δεν 
παραπονέθηκε! Τέτοιους ανθρώπους, θέλει ο Θεός! Για να γεμίσει τον 
Παράδεισο και να κάνει την Δευτέρα Παρουσία. Κατάλαβες;…»

Από το βιβλίο Γέρων Αμβρόσιος Λάζαρης, «Ο Πνευματικός της Μονής Δαδίου

πηγή theomitoros.blogspot.g

ΧΡΗΣΤΟΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΣ κοσμικοί διάλογοι

ΥΠΟΒΡΥΧΙΟ ΨΑΡΕΜΑ ΣΤΟ ΜΕΓΑΝΗΣΙ -ΠΡΩΤΟ ΒΡΑΒΕΙΟ 2015-

ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΝΕΡΟΥ ΑΓΙΩΝ ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ

Ευχαριστούμε πολύ το Δήμο που εισάκουσε τις αιτήσεις μας να εξετάσει τους υδάτινους πόρους του δήμου μας.
Είναι μια άριστη αρχή η κρήνη των Αγίων Αποστόλων.
Μένει να δούμε τώρα το νερό του Αγίου Νικολάου, του δικτύου Βλυχού, Γενιού, Κατωχωριού.

Όταν θα έχετε τα αντίστοιχα πιστοποιητικά ελέγχου μάς τα στέλνετε ή τα τοιχοκολλάτε και θα τα δημοσιεύουμε.

Μένει  επίσης η ανανέωση και εκμετάλλευση των υδάτινων πόρων πόσιμου-παραμελημένων- της περιοχής μας, λόγου χάρη:
Η ανανέωση, καθαρισμός, χλωρίωση δεξαμενής στη κρήνη του Αι Νικόλα
Η ανανέωση, καθαρισμός, χλωρίωση δεξαμενής στη κρήνη του Παγιόνου.
Ο καθαρισμός, χλωρίωση στη κρήνη του Μαυροκέφαλου.

Ευχαριστούμε και αναμένουμε.

Η ΣΟΦΙΑ ΚΟΚΚΙΝΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑ ''Ο ΤΣΑΡΛΥ ΉΤΑΝ ΚΑΦΕ''

Η Σοφία Κοκκίνου κάνει τα φωνητικά στο συγκρότημα:''Ο Τσάρλι ήταν καφέ'' ακούστε την.
Καλή επιτυχία παιδιά!
Μεγάλωσε στο χωριό μας, σπούδασε Βιομηχανικό σχεδιασμό και έχοντας πλούσια καλλιτεχνική φλέβα ασχολείται και με τη μουσική, συμμετέχει στο γκρούπ '' Ο Τσάρλι ήταν καφέ '' στη Θεσσαλονίκη όπου μένει και εργάζεται.

Σε σχέση με το όνομα του συγκροτήματος

είναι το όνομά μας αυτό. Ναι, ο Τσαρλυ ήταν καφέ, είναι μεταφορά ... αναφέρεται στον Τσάρλι Μπράουν και στην ατυχία που τον ακολουθεί.

όποτε δεν είναι πότε άσπρος ή μαύρος στα συναισθήματα του, είναι απλά καφέ.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ Η ΛΕΥΚΑΔΑ

 
Η Παναγία των Βλαχερνών
Η Παναγία των Βλαχερνών, μέσα στον Ελαιώνα. Ιστορικό εκκλησάκι που ιδρύθηκε το 1740. Στον νότιο εξωτερικό του τοίχο, υπάρχει εντοιχισμένη πλάκα που αναφέρει ότι την Κυριακή των Απόκρεω του 1821 συγκεντρώθηκαν εκεί δώδεκα οπλαρχηγοί και προύχοντες της Λευκάδας και της Ρούμελης για να ορκιστούν ότι θα πολεμήσουν για την απελευθέρωση της πατρίδας.

Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

Όταν η Παναγία έγινε δεκαπέντε ετών, επειδή οι γονείς της είχαν κοιμηθεί, οι ιερείς του ναού της φρόντισαν να την αποκαταστήσουν. Προέκριναν ως καταλληλότερο τον δίκαιο Ιωσήφ. Η Γραφή τον ονομάζει Δίκαιο, που σημαίνει πως είχε όλες τις αρετές. Ακόμη ο Ιωσήφ ήταν χήρος και πατέρας επτά παιδιών από άλλη γυναίκα. Αυτά είναι τα «θετά» αδέλφια του Ιησού και όχι παιδιά της Θεοτόκου, η οποία είναι Αειπάρθενος, παρέμεινε δηλαδή Παρθένος και μετά τη γέννηση του Κυρίου. Έτσι ο αρραβώνας ήταν απαραίτητος, για να καλυφθεί η υπερφυσική γέννηση του Ιησού με την παρουσία του Ιωσήφ.



Ο Ιωσήφ παρέλαβε τη Μαρία και ήρθε στη Ναζαρέτ. Τον τέταρτο μήνα μετά την έξοδό της απ' το Ναό, ο αρχάγγελος Γαβριήλ παρουσιάστηκε μπροστά της και της ανήγγειλε ότι θα γεννήσει το Σωτήρα του κόσμου, τον Ιησού Χριστό. Και όταν η Μαριάμ αναρωτήθηκε πώς ήταν δυνατό να συλλάβει χωρίς άνδρα, ο αρχάγγελος της απάντησε ότι «το Άγιο Πνεύμα θα έλθει σε σένα και η δύναμη του Υψίστου θα σε επισκιάσει» Τότε η σεμνή κόρη, η Παρθένος Μαρία, του απάντησε ταπεινά. «Ιδού λοιπόν, η δούλη του Κυρίου. Ας γίνει το θέλημα Εκείνου». και καθώς ο Γαβριήλ εξαφανίστηκε από μπροστά της, συντελέστηκε το μεγαλύτερο μυστήριο της ανθρωπότητας. με τρόπο υπερφυσικό, η Παρθένος συνέλαβε στην άχραντη κοιλιά της, τον Υιό και Λόγο του Θεού. Εκείνον πού με την εκούσια θυσία του επάνω στο Σταυρό, έσωσε το ανθρώπινο γένος από τον αιώνιο θάνατο και την καταστροφή στην οποία είχε οδηγηθεί μετά την πτώση των πρωτοπλάστων από τον παράδεισο και την εμφάνιση της αμαρτίας στον κόσμο.



Οι αρχές της εορτής του Ευαγγελισμού δεν είναι επακριβώς γνωστές. Το γεγονός ότι η Αγία Ελένη έκτισε στη Ναζαρέτ βασιλική, στην οποία περιλαμβανόταν κατά παράδοση ο οίκος της Θεοτόκου, όπου αυτή δέχθηκε τον Ευαγγελισμό, επέδρασε ίσως στη σύσταση τοπικής εορτής. Οι πρώτες μαρτυρίες περί αυτής ευρίσκονται στον Άγιο Πρόκλο, Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, το 430 μ.Χ. και στο Πασχάλιον Χρονικόν (624 μ.Χ.), όπου χαρακτηρίζεται ως συσταθείσα στις 25 Μαρτίου από τους θεοφόρους δασκάλους. Η μεγαλοπρεπής πανήγυρη του Ευαγγελισμού ετελείτο από τους Βυζαντινούς στο ναό των Χαλκοπρατείων, όπου παρίσταντο και οι αυτοκράτορες. Η Εκκλησία μας εορτάζει τον Ευαγγελισμό στις 25 Μαρτίου.

Η 25η Μαρτίου (από ένα παλιό αναγνωστικό)

η σχολική γιορτή, όπως εορταζόταν πριν λίγες δεκαετίες…

Από μέρες ετοιμάζεται το σχολείο για την εθνική εορτή. Πολλά παιδιά εργάζονται και φτιάχνουν σημαίες. Άλλα ψαλιδίζουν το χαρτόνι και φτιάχνουν γράμματα για τις επιγραφές, άλλα φτιάχνουν στεφάνια.

Ή Τασία θά φτιάσει τό φωτοστέφανο για τήν Παναγία. Αύτόν θά τόν φορέσει ή Θυμιοπούλα. Αύτή θά παραστήσει τήν Παναγία. Είναι  πιό φρόνιμο καί ταπεινό κορίτσι. Όλο το σχολείο την άγαπά.

• Παιδιά! ή γιορτή μας πρέπει νά πετύχει λέει ό δάσκαλος. Θά προσκαλέσουμε καί κόσμο. Νά προσέξουμε νά μήν παραλείψουμε τί ποτε. Νά μή ντροπιαστούμε.

Προτού όμως μοιράσει τίς δουλειές, έξήγησε:

• Στίς 25 Μαρτίου γιορτάζουμε διπλή γιορ­τή. Ή μιά είναι ό Εύαγγελισμός τής Θεοτόκου. Είναι ή μέρα πού κατέβηκε ό άγγελος στήν Παρθένο Μαρία καί τής είπε:

«Χαίρε, κεχαριτωμένη Μαρία, ό Κύριος μετά Σού…»

Αύτή είναι ή θρησκευτική γιορτή. Ή άλλη είναι ή έθνική γιορτή. Τήν ήμέρα αύτή, τό 1821, οί πατέρες μας πήραν τά όπλα, γιά νά έλευθερωθούν.

Μέ τί προθυμία όλα τά παιδιά ρίχτηκαν στή δουλειά! Καί πόσο γρήγορα τελείωσαν! Μέσα σέ λίγες μέρες όλα ήταν έτοιμα. Έτοιμες καί οί μεγάλες έπιγραφές!

25 ΜΑΡΤΙΟΥ

Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΤΕ ΔΕΝ ΠΕΘΑΙΝΕΙ

Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

ΧΑΙΡΕ, ΚΕΧΑΡΙΤΩΜΕΝΗ ΜΑΡΙΑ

Τ’ άγόρια στόλισαν τήν αϊθουσα μέ τίς Εικόνες των ήρώων τού 21. Είχαν καί έπιγραφές μέ γράμματα, πού έγραφαν:

ΡΗΓΑΣ ΦΕΡΑΙΟΣ

ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΚΟΛΟΚΟΤΡΩΝΗΣ

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ

Τήν άλλη μέρα, πού ήταν τού Εύαγγελι- σμοϋ, όλο τό σχολείο πήγε στήν έκκλησία. Ή σημαία έμπρός κυματίζει. Τά παιδιά περπατούν τραγουδώντας:

«’Όλη δόξα, όλη χάρη,

άγια μέρα ξημερώνει…»

Τά τραγούδια άκούονται σέ όλο τό χωριό. Τελείωναν τό ένα, άρχιζαν τό άλλο:

«Ζωστείτε τ’ άρματα, παιδιά…»

Τά μάτια τού κόσμου είναι καρφωμένα πάνω στή σημαία καί στά παιδιά πού τραγου­δούν.

Να, τώρα έφτασαν στην εκκλησία!

Στη δοξολογία που έγινε, ένας ιεροκήρυκας έβγαλε λόγο. Είπε για την ελληνική επανάσταση, για τους ήρωες, τα είπε όλα. Τι ωράια που μίλησε! Τα παιδιά τραγούδησαν τον εθνικό ύμνο:

“Σε γνωρίζω από την κόψη…”

Μετά την δοξολογία, όλοι πήγαν στο σχολείο. Ήρθαν να παρακολουθήσουν την σχολική γιορτή. Η αίθουσα, όπως ήταν στολισμένη με τους ήρωες, τους μάγεψε όλους.

Η επιτυχία που είχαν τα παιδιά στα ποιήματα και στα τραγούδια δεν λέγεται. Όλοι χειροκροτούσαν με την καρδιά τους.

-Τέτοια γιορτή ας μην τελείωνε ποτέ, είπαν οι περισσότεροι την ώρα που έφευγαν. Μπράβο στο δάσκαλο και στα παιδιά, που μας χάρισαν μια τέτοια ωραία γιορτή

Από το Αναγνωστικό Β’ Δημοτικού

Βασιλ.Οικονομίδη

Οργανισμός Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων

Αθήνα 1979

αντιγραφή και επιμέλεια ανάρτησης: ιστολόγιο “Αντέχουμε…”

ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΖΑΜΠΕΛΙΟΣ

Σπυρίδων Ζαμπέλιος (Λευκάδα 1815 – Ελβετία 1881)

Iστορικός και λογοτέχνης. Γεννήθηκε στη Λευκάδα το 1815, από εύπορη και αριστοκρατική οικογένεια, απώτερης ιταλικής καταγωγής. Ο πατέρας του, Ιωάννης, ήταν δικαστικός, λόγιος και δραματικός ποιητής. Ο Σπυρίδων παρακολούθησε τη στοιχειώδη εκπαίδευση στη Λευκάδα και στη συνέχεια σπούδασε νομικά στην Ιόνιο Ακαδημία της Κέρκυρας (όπου γνωρίστηκε με το Σολωμό, πιθανόν και με τον Κάλβο). Όταν αποφοίτησε από την Ιόνιο Ακαδημία πήγε στην Ιταλία, όπου συνέχισε τις σπουδές του στα Πανεπιστήμια της Μπολόνια και της Πίζας (όπου αναγορεύτηκε διδάκτωρ του εκεί Πανεπιστημίου). Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του ταξίδεψε σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων και στη Γερμανία, όπου φοίτησε στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης και παρακολούθησε παραδόσεις του Hegel, από τον οποίο επηρεάστηκε.
Η γνωριμία του με το μεσαιωνολόγο Ανδρέα Μουστοξύδη τον ώθησε στη μελέτη μεσαιωνικών και γλωσσολογικών χειρογράφων στις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες της Ευρώπης και της Τουρκίας. Αποτέλεσμα του ενδιαφέροντός του για την μεσαιωνική ιστορία ήταν και το μεγάλο έργο του «Βυζαντιναί Μελέται», που έγραψε αργότερα.
Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1845 και έμεινε στην Κέρκυρα, όπου δημοσίευσε ανώνυμα το ποίημα «Η ύστερη νυχτιά του καταδίκου» (1845).
Στη συνέχεια έφυγε ξανά για την Ευρώπη για νέες μελέτες και επέστρεψε το 1856, λόγω του θανάτου του πατέρα του. Τα χρόνια εκείνα άρχισε και το συγγραφικό του έργο που κάλυπτε κυρίως ιστορικά θέματα, με υλικό που είχε συγκεντρώσει από τα ταξίδια του στην Ευρώπη και στην Τουρκία. Το 1852 δημοσίευσε έκδοση ελληνικών δημοτικών τραγουδιών «Άσματα Δημοτικά της Ελλάδος». Ως εκδότης όμως των δημοτικών τραγουδιών επικρίθηκε για τις αυθείρετες επεμβάσεις του στα κείμενα, ενώ κρίθηκε ως μέτρια και η επίδοσή του στη λογοτεχνία.
Το 1857 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα με τη σύζυγό του Λουκία και δημοσίευσε την ιστορική μελέτη «Αι βυζαντιναί μελέται» («Περί πηγών Νεοελληνικής Εθνότητος από Η΄ άχρι Ι΄ εκατονταετηρίδος μ.Χ.»), το κυριότερο ιστορικό-φιλολογικό του έργο. Στην εκτενή εισαγωγή διατύπωσε την άποψη για την ιστορική και γλωσσική ενότητα του ελληνικού έθνους από την εποχή του Ομήρου μέχρι τη σύγχρονη εποχή, με συνδετικό κρίκο το Βυζάντιο και εισηγήθηκε την τριμερή διαίρεση της ελληνικής ιστορίας σε αρχαία, μεσαιωνική και νέα.
Το 1859 δημοσίευσε το φυλλάδιο «Καθίδρυσις Πατριαρχείου εν Ρωσία». Στην περίοδο 1859-1860 τοποθετείται και η σημαντική για την ιστορία της νεοελληνικής κριτικής διαμάχη Ζαμπελίου - Πολυλά. Ο Ζαμπέλιος ασχολήθηκε και με τη λογοτεχνία, σε επίπεδο κριτικής, και δημοσίευσε το φυλλάδιο «Πόθεν η κοινή λέξις τραγουδώ;» και «Σκέψεις περί ελληνικής ποιήσεως», με αφορμή την έκδοση των «Ευρισκομένων» του Σολωμού από τον Πολυλά, υποστηρίζοντας τον ελεγειακό χαρακτήρα των έργων της ώριμης περιόδου του Σολωμού. Η άποψή του ανασκευάστηκε από τον Πολυλά στο φυλλάδιο «Πόθεν η μυστικοφοβία του κ. Σ. Ζαμπελίου» (Κέρκυρα 1860).
Με αφορμή τις ιστορικές περιπέτειες της Κρήτης έγραψε τα ιστορικά μυθιστορηματικά έργα «Ιστορικά σκηνογραφήματα» (1860) και «Οι Κρητικοί γάμοι» (1871), με υποθέσεις από την ιστορία της Ενετοκρατίας στο νησί. Το 1864 δημοσίευσε στην Αθήνα τη γλωσσολογική μελέτη «Ιταλοελληνικά». Δημοσίευσε επίσης το ιταλόφωνο μυθιστόρημα «Αναμνήσεις μοναχής». Προς το τέλος της ζωής του ξεκίνησε να γράφει ένα ετυμολογικό ελληνικό λεξικό, του οποίου το πρώτο μέρος εκδόθηκε στο Παρίσι το 1879 με τίτλο «Parlers grecs et romains». Εντάχθηκε στην πολιτική παράταξη των Μεταρρυθμιστών και στις εκλογές του 1850 υπέβαλε υποψηφιότητα και εκλέχτηκε βουλευτής Λευκάδας με το κόμμα των Μεταρρυθμιστών στη Θ΄ Βουλή των Επτανήσων. Υπήρξε συνεργάτης της κερκυραϊκής πολιτικής εφημερίδας «Πατρίς του Βραΐλα» και της εφημερίδας του Μουστοξύδη «Το μέλλον».
Αποσύρθηκε από την πολιτική, ταξίδεψε στην Αθήνα και προς το τέλος της ζωής του (1870) εγκαταστάθηκε σε μια επαρχιακή έπαυλη στο Λιβόρνο για δέκα χρόνια. Πέθανε κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του στο Zug της Ελβετίας το 1881.

Τα κυριότερα έργα του
. Άσματα Δημοτικά της Ελλάδος [Εκδοθέντα μετά μελέτης ιστορικής περί Μεσαιωνικού Ελληνισμού (1852)]
. Βυζαντιναί Μελέται [Περί πηγών Νεοελληνικής Εθνότητος από Η΄ άχρι Ι΄ εκατονταετηρίδος μ.Χ. (1857)]
. Πόθεν η κοινή λέξις τραγουδώ; [Σκέψεις περί ελληνικής ποιήσεως (1859)]
. Ιστορικά Σκηνογραφήματα (1860)
. Ιταλλοελληνικά [κριτική πραγματεία περί των εν τοις αρχείοις Νεαπόλεως ανεκδότων ελλληνικών περγαμηνών (1864)]
. Οι Κρητικοί Γάμοι [Ανέκδοτον επεισόδιον της Κρητικής Ιστορίας επί Βενετών (1570) (1871)]
. Parlers Grecs et Romans, leur point de contact préhistorique (1880)
. Ζαμπελίου και Κριτοβουλίδου, Ιστορία των Επαναστάσεων της Κρήτης [συμπληρωθείσα υπό Ιωάννου Δ. Κονδυλάκη (1897]