Ένα Ένα χρόνο μετά τον εντοπισμό του σπηλαίου Πετραλώνων από τον Φίλιππα Χαντζαρίδη (κάτοικο της Κοινότητας Πετραλώνων και πρόσφυγα της μικρασιατικής καταστροφής του 1922), ένας άλλος συμπατριώτης του ο Χρήστος Σαρηγιαννίδης, μαζί με άλλους 5 (εκ των οποίων 3 επιστήμονες) βρήκαν τυχαία, στις 15 Σεπτεμβρίου 1960, ένα απολιθωμένο κρανίο ανθρώπου καλυμμένο με σταλαγμιτικό υλικό. Η είδηση (βλ. εφημ. «Μακεδονία» 18-9-1960) ήταν συνταρακτική, γιατί ήταν εμφανές ότι επρόκειτο για προηγούμενο στάδιο εξέλιξης του σύγχρονου ανθρώπου και γιατί έως τότε οι ιστορικές επιστήμες δεν διέθεταν απτές αποδείξεις για την παλαιότητα της κατοίκησης του ελλαδικού χώρου.
Τα πολλαπλά ερωτήματα που ανέκυπταν ήταν έξω από το πεδίο τής καθιερωμένης αρχαιολογικής μεθοδολογίας και αφορούσαν πρωταρχικά την ηλικία τού ευρήματος. Κύριο εργαλείο για την επίλυσή τους η επιστήμη τής παλαιοανθρωπολογίας σε συνδυασμό με τα στρωματογραφικά, παλαιολιθικά, παλαιοντολογικά και αρχαιομετρικά δεδομένα.
Ταυτόχρονα ήλθαν σε επαφή και με τον διδάκτορα ανθρωπολόγο Άρη Πουλιανό στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας, γνωστό από την πραγματεία του «Η προέλευση των Ελλήνων» (πρώτη έκδοση 1961) η οποία βασίστηκε σε κρανιολογικές και ανθρωπομετρικές μελέτες των σύγχρονων ελληνικών πληθυσμών από την Κριμαία έως την Κάτω Ιταλία.
Με αυτές τις μελέτες ο Άρης Πουλιανός έδειξε ότι ο ελληνικός λαός είναι αυτόχθων και ότι είναι κοινές οι ρίζες του με αυτές των αρχαίων Ελλήνων, αντικρούοντας τις προηγούμενες και ευρύτατα διαδεδομένες θέσεις της γερμανικής κυρίως επιστήμης, που κατέτασσε τους Έλληνες σε σλαβικούς και άλλους λαούς.
Το Γεωλογικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ασπάσθηκε τα συμπεράσματα αυτά και έδωσε επιπλέον την ερμηνεία ότι το ανθρώπινο κρανίο ολίσθησε στο εσωτερικό του σπηλαίου από βρόχινα ή άλλα ύδατα και ότι έτσι δεν υφίσταται καμία παλαιοντολογική ή στρωματογραφική του διάταξη.
Από το 1965 ο Άρης Πουλιανός (έτος επαναπατρισμού του από την τ. Σ. Ένωση) συνέχισε να μελετά το κρανίο και το σπήλαιο Πετραλώνων και, αντίθετα με τον Breitinger, διατύπωσε την καθιερωμένη πλέον σήμερα άποψη ότι ο άνθρωπος των Πετραλώνων αποτελεί μία ξεκάθαρα ευρωπαϊκή προγονική μορφή, η οποία αναπτύχθηκε στο χώρο της Ν.Α. Ευρώπης. Η σχεδόν τέλεια ορθογναθία, το σχήμα της οδοντοστοιχίας, η κατασκευή του ινιακού οστού ήταν, ανάμεσα σε άλλα, τα βασικά επιχειρήματά του.
Η ανάγκη συστηματικών ανασκαφών και όχι μόνο επιφανειακών περισυλλογών των ευρημάτων πρόβαλε επιτακτική. Η διενέργεια των ανασκαφών αυτών καθυστέρησε εξαιτίας του στρατιωτικού πραξικοπήματος του 1967, της απομάκρυνσης του Άρη Πουλιανού από κάθε κρατική θέση, αλλά και της 6μηνης εκτόπισής του στη Γυάρο και τη Λέρο. Παρ’ όλα αυτά, και σε πείσμα των καιρών, κατόρθωσε να προβεί στην πρώτη ανασκαφική τομή του σπηλαίου Πετραλώνων την άνοιξη του 1968.
Οι ανασκαφικές εργασίες διακόπτονται εντός μηνός, με δικτατορικό τρόπο, αλλά τα επιστημονικά συμπεράσματα που ανακοινώνονται στον ελληνικό Τύπο (18 και 19 Απριλίου 1968) και δημοσιεύονται στο περιοδικό των Η.Π.Α. Archaeology τον Ιανουάριο του 1971, είναι πάλι διαφορετικά από τις προηγούμενες μελέτες.
Ανακαλύπτεται η ύπαρξη διατεταγμένης στρωματογραφίας που ξεπερνά τις 700.000 χρόνια. Σε κάθε σχεδόν γεωλογικό στρώμα διαπιστώνεται η ανθρώπινη παρουσία με την αποκάλυψη παλαιολιθικών εργαλείων της ίδιας ηλικίας και τα ίχνη της αρχαιότερης μέχρι σήμερα φωτιάς που είχε ανάψει ποτέ ανθρώπινο χέρι επί της Γης. Ανατρέπονταν έτσι όχι μόνον οι προηγούμενες θεωρήσεις για το σπήλαιο Πετραλώνων, αλλά και όλες οι κρατούσες τότε δοξασίες περί της εξόδου του ανθρώπου από την Αφρική και της έλευσής του στην Ευρώπη πριν από 200-300.000 χρόνια.
Παρεμπιπτόντως μπορεί να αναφερθεί ότι σε ενέργειες της Α.Ε.Ε. οφείλεται η δημιουργία, το 1977, της Υπηρεσίας Παλαιοανθρωπολογίας – Σπηλαιολογίας του Υπουργείου Πολιτισμού, με την ελπίδα να καταφέρει κάποτε να λειτουργήσει στην κατεύθυνση της ουσιαστικής κρατικής εποπτείας για τη μέριμνα και προστασία των παλαιοανθρωπολογικών ευρημάτων της χώρας.
Οι διδάκτορες καθηγητές: B. Kurten (Φινλανδός), M. Kretzoi (Ούγγρος), M. Ikeya (Ιάπωνας), I. Horacek (Τσέχος), G. Belluomini (Ιταλός), A. Moigne (Γαλλίδα), ο R. Murrill (ΗΠΑ) και άλλοι, συγκαταλέγονται ανάμεσα στα πιο ηχηρά ονόματα των συνεργατών που επέλεξε η Ανθρωπολογική Εταιρεία Ελλάδος να στελεχώσουν τις έρευνες.
Από ελληνικής πλευράς πρέπει να αναφερθούν επίσης οι Γ. Μανιάτης του «Δημοκρίτου», Γ. Λυριτζής της Ακαδημίας Αθηνών, Σ. Παπαμαρινόπουλος του Παν/μίου Πατρών και Χ. Παπαστεφάνου του Παν/μίου Θεσσαλονίκης.
Σχετικά με τα παραπάνω υποβλήθηκε το Σεπτέμβριο του 1994 ένα αναλυτικό υπόμνημα στο γραφείο τού Υπουργού Πολιτισμού. Σ’ αυτό σημειώνεται με σαφήνεια ότι, πέρα από τις προσπάθειες υφαρπαγής τού πνευματικού έργου που εκδηλώθηκαν ακόμη και σε επίσημες συνεδριάσεις, η μετά το 1983 στάση τού Υπουργείου ευνοεί κατ’ εξοχήν τους ανταγωνιστικούς φορείς τού εξωτερικού που ασχολούνται με συναφή ζητήματα. Διότι είναι προφανέστατο ότι το φρενάρισμα των ερευνών τού Άρη Πουλιανού έδωσε την ευκαιρία στους ξένους ανασκαφείς και ερευνητές να ανασυγκροτηθούν και να ανασυντάξουν τις απόψεις τους πάνω σε αντίστοιχα ζητήματα. Το αποτέλεσμα όμως ήταν να στερηθεί η χώρα μας τα οφέλη από το προβάδισμα που της αντιστοιχούσε.
Ο Άρης Πουλιανός (Ικαρία 24 Ιουλίου 1924) είναι Έλληνας Καθηγητής ανθρωπολόγος παλαιοντολόγος.
Ο Άρης Πουλιανός Ανθρωπολόγος Παλαιοντολόγος καθηγητής πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ο ανθρωπος που απέδειξε ότι οι Ελληνες είναι αυτόχθονες για 11 εκατομμύρια χρόνια. |
καθηγητης στο πανεπιστήμιο της Μόσχας μεχρι το 1958
καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης
'Εχει συντάξει την επίσημη μελέτη της προέλευσης του Βουλγαρικού λαού, μετά από ανάθεση του Βουλγαρικού κράτους ως διεθνούς φήμης Καθηγητή Ανθρωπολογίας και Παλαιοντολογίας Ρωσικού πανεπιστημίου.
Επέστρεψε στη συνέχεια στην Ελλάδα και είναι καθηγητής παλαιοντολογίας στο πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Δημιούργησε μετά από εισήγηση του το πρώτο τμήμα Βιολογίας στην Ελλάδα.
Με δεδομένη την εμπειρία του και το διεθνές κύρος του ανέλαβε να κάνει την ανασκαφή του Σπηλαίου των Πετραλώνων Χαλκιδικής στην προσπάθεια του να κάνει την επίσημη μελέτη της προέλευσης των Ελλήνων.
Ασχολήθηκε με τις παλαιοανθρωπολογικές ανασκαφές
- στο Σπήλαιο των Πετραλώνων (το οποίο ανακάλυψε ο Φίλιππος Χατζαρίδης στις 10 Μαΐου του 1959),
-της Τριγλίας
-της τοποθεσίας πλειοκαινικών ελεφάντων στον Περδίκκα της Πτολεμαΐδος.
Το 2006 κυκλοφόρησε βιογραφία του, γραμμένη από την ιατρό σύζυγό του Δάφνη, με τίτλο Άρης Ν. Πουλιανός - Ανατροπές - Από τη ζωή και το έργο του
Μια από τις θέσεις του καθηγητή Πουλιανού είναι ότι το κρανίο του αρχανθρώπου των Πετραλώνων είναι ηλικίας 700.000 ετών και ότι ο Αρχάνθρωπος αποτελεί τον πρόγονο των σημερινών Ευρωπαίων.
Κάποια από τα ευρήματά του, όπως αποδεικνύει με εξέταση άνθρακα στο Δημόκριτο και στη συνέχεια για μεγαλύτερη ακρίβεια με εξέταση ιχνηλάτισης στο Κυότο της Ιαπωνίας, είναι "λείψανα ηλικίας 11 εκατομμυρίων ετών του homo erectus trigliensis".
ΠΑΡΟΛΗ ΤΗΝ ΕΞΕΤΑΣΗ ΠΟΥ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ
Το κρανίο το 1964 χρονολογήθηκε στα 70.000 έτη π.π. από δύο Γερμανούς επιστήμονες, τον ανθρωπολόγο Ε. Breitinger και τον παλαιοντολόγο Ο. Sickenberg
Η άποψη που επικρατεί ταξινομεί το κρανίο του Αρχανθρώπου των Πετραλώνων στον χρονικό ορίζοντα 250.000 - 350.000 ετών και ότι ανήκει στο είδος Homo Heildelbergensis.
Η θέση του Α. Πουλιανού που προκύπτει από τις αποδείξεις του τοποθετεί το κρανίο στον χρονικό ορίζοντα των 700.000 ετών και αποδεικνύει ότι βρίσκεται πλησιέστερα στον σύγχρονο άνθρωπο
Ο ίδιος, μέσω της επίσημης ιστοσελίδας της Α.Ε.Ε. (Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος) της οποίας είναι ιδρυτής, αποδίδει την κριτική σε «επιθέσεις από οργανωμένα αντιεπιστημονικά και ανθελληνικά κυκλώματα, που δρουν κυρίως μέσω κρατικών οργάνων»
και αυτό φαίνεται να ισχύει απο τα εξής:
Διαμάχη για το σπήλαιο
Η δικαστική διαμάχη μεταξύ Α.Ε.Ε. και Ε.Ο.Τ. υπευθύνου τότε για τα σπήλαια εξελίχθηκε ως εξής. Ο Άρειος Πάγος έκρινε καταχρηστική την καταγγελία της σύμβασης από πλευράς ΕΟΤ, επαναφέροντας την Ανθρωπολογική Εταιρεία Ελλάδος το 1995, και με αποφάσεις του ΣτΕ το 1998 και το 2002.
Το 1997 επί υπουργίας Ευάγγελου Βενιζέλου (και το 2003), λύθηκε αυτοδίκαια η σύμβαση του ΕΟΤ και το σπήλαιο υπάχθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού που συνέταξε πρωτόκολλο διοικητικής αποβολής.
Εκδικάστηκε εκ νέου αναστολή, με προσωρινή διαταγή του Συμβουλίου της Επικρατείας, αλλά τον Ιανουάριο του 2011, επανεκτίμησε την απόφασή του τελεσιδικώντας εις βάρος της Ανθρωπολογικής Εταιρείας και του Άρη Πουλιανού για το σπήλαιο Πετραλώνων αλλά και τις συναφείς εγκαταστάσεις
ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΧΟΥΝ ΑΓΩΝΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΤΟΥΣ,
ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΑΥΤΟΥΣ ΤΟΝ ΕΦΕΡΕ ΣΕ ΠΕΡΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΤΟ ΤΟΝ ΤΙΜΟΥΜΕ
Άρης Πουλιανός
Δημοσιευμένες εργασίες [Επεξεργασία]
- 1960 - "η προέλευση των Ελλήνων" Ph.D διατριβή στο Ινστιτούτο Ανθρωπολογίας της Μόσχας· Επανέκδοση στην Αθήνα το 1962, 1965, 1968, 1988, 2001 και 2004.
- 1961 - "Ανακάλυψη ενός Παλαιολιθικού Ανθρώπινου Κρανίου στην Ελλάδα", Voprossi Anthropologhii, 8:162.
- 1963 - "Νέα Παλαιολιθικά Ευρήματα της Ελλάδας", Sov. Arheologhia, 2: 227-229.
- 1965 - "Σχετικά με την Τοποθέτηση του Ανθρώπου των Πετραλώνων μεταξύ των Παλαιοανθρώπων", Sov. Ethnografia, 2: 91-99.
- 1969 - "Κλιματικές Διακυμάνσεις της Μέσης Πλειστοκαίνου όπως Υποδεικνύονται από Προκαταρκτική Cross-section του Σπηλαίου των Πετραλώνων", Report to the VIIth International Congress of Quaternary· Paris, Résumés des Communications: Section 5: 141.
- 1971 - "Petralona: A Middle Pleistocene Cave in Greece"; Archaeology, 24: 6-11.
- 1972 - "Some “Sapiens” Features of the Petralona Skull" (abstract) in: F. Bordes (ed.) The Origin of Homo sapiens; Proc. Paris Symposium, Sept. 1969, organised by UNESCO with INQUA, Paris, UNESCO.
- 1975 - "Palaeoanthropological excavations at Petralona. Prakt. Archaeol.; Et.: 131-136. Athens.
- 1976 - "Stratigraphy and Cultural Sequence at Petralona Cave. Report to the IXth International Congress of Prehistory"; Sept. 1976 Nice.
- 1976 - "Archanthropus Europaeus Petraloniensis. Colloque de Taxonomie Anthropologique, Bordeaux"; Sept.10-11, 1976. Universite de Bordeaux I. Talence Laboratoire d'Anthropologie.
- 1980 - "The Petralona Finds"; Thessaloniki. Yearbook of the Society of Macedonian Studies: 65-76.
- 1981 - "Pre-sapiens Man in Greece"; Current Anthropology, 22 (3): 287 - 288.
- 1981 - "Climatic Fluctuations at Petralona Cave"; Terra Cognita.
- 1988 - "The Peopling of Europe"; Abstracts, 12th International Congress of Anthropological and Ethnological Sciences. July 25-31, 1988, Zagreb (υπό έκδοση).
Σημειώσεις [Επεξεργασία]
- ↑ Η σελίδα του βιβλίου στο βιβλιοnet
- ↑ http://www.grecoreport.com/twelve_million_year-old_fossilized_human_remains_found_in_halkidiki.htm
- ↑ Sickenberg O. (1964) - "Die Saugetierfauna der Hohle Petralona bei Thessaloniki" (preliminary report). Athens. Institute for Geology and Subsurface Research, IX(1): 3-16.
- ↑ Petralona skull. (2011). Encyclopædia Britannica. Ανακτήθηκε από http://www.britannica.com/EBchecked/topic/454101/Petralona-skull
- ↑ Ο χώρος ανεύρεσης του κρανίου του Αρχανθρώπου των Πετραλώνων, ιστοσελίδα της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος
- ↑ Σύντομο βιογραφικό του Άρη Πουλιανού, ιστοσελίδα της Ανθρωπολογικής Εταιρείας Ελλάδος
- ↑ Νέα σελίδα για το σπήλαιο Πετραλώνων