Για το Φλεβάρη το ημερολόγιο έχει σαν θέμα τις ορχήστρες που συμμετείχαν μουσικοί από τα χωριά μας καθώς και κάποια στιγμιότυπα από τα γλέντια που συμμετείχαν
Μια μικρή εισαγωγή στο θέμα που πραγματεύεται το βιβλίο που ετοιμάζουμε μαζί με το Σπύρο Σκλαβενίτη είναι το ημερολόγιο που ετοίμασε ο Σπύρος, αποτελεί μια συνοπτική περίληψη της ύλης του ώστε να χωρέσει στις λίγες σελίδες του ημερολογίου- λευκώματος Συλλεκτικό Κατωχώρι 2009 με θέμα ακριβώς τη μουσικοχορευτική παράδοση του τόπου μας.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η πλούσια μουσικοχορευτική παράδοση του χωριού μας είναι απόρροια παραγόντων όπως: πλούσια ναυτιλιακή παράδοση ,αρκετό χρήμα λόγω της θάλασσας, ελευθεριότητα ηθών, ανάπτυξη εμπορίου, μεγάλη απόσταση από την πρωτεύουσα μεγάλος αριθμός οργανοπαικτών κ.ο.κ.
Τα τραγούδια που πάντα-επί αιώνες- τραγουδιόνταν ήταν κλέφτικα, τσάμικα, συρτά.
Η προέλευση ήταν πάντα από την Ήπειρο εκ της οποίας μετανάστες έρχονταν συνέχεια στο νησί μας διαπλάθοντας μας με τις δικές τους παραδόσεις.
Μετά την μικρασιατική καταστροφή και μέχρι το 1960 αναπτύχθηκε ο Αμανές τον οποίο οι ναυτικοί μας γνώριζαν από τα διάφορα λιμάνια κυρίως της Πάτρας.Γνωστότεροι τραγουδιστές σε αυτό το είδος υπήρξε ο Μήτσος Καββαδάς -Παραξερός, ο Βασίλης Καββαδάς -Παγανιάς, ο Βασίλης Καββαδάς -Μπάλιος, κι ο Αποστόλης Καββαδάς -Μαύρος.
Λίγο μετά το 1950 αρχίσανε να ακούγονται κάπως τα ρεμπέτικα λόγω ραδιου και γραμμοφώνων αλλά δεν μπόρεσαν να επικρατήσουν.
Τη δεκαετία του 1960 -70 επηρέασε μέρος της νεολαίας το νέο κύμα με το οποίο ερχόταν κυρίως σε επαφή κατά τα γυμνασιακά τους χρόνια από την πόλη της Λευκάδας.
Από το 1980 άρχισε η μόδα της Ντίσκο στο Νυδρί όπου δούλευαν σαν σερβιτόροι πολλοί νεολαίοι και μετά την επισκέπτονταν για να συνευρεθούν με καμιά τουρίστρια.
Σήμερα υπάρχουν όλα τα μουσικά ρεύματα και μές στο σπίτι μας ακόμη αλλά έχει πάψει προ πολλού να υπάρχει καινούρια μουσικοχορευτική δημιουργία.Μόνο παρακολουθούμε ή ακούμε απο τον καναπέ.
ΜΟΥΣΙΚΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ
Η μουσική δημιουργία στο χωριό μας έπαιρνε τη μορφή σύνθεσης ποιητικά και μουσικά διαφόρων τραγουδιών όπως "η Μπουρανέλα''
Αναφέροταν στην ομορφότερη γυναίκα του χωριού μας πρώτη γυναίκα του Θανασούλια που χορευόταν σαν συρτός.
Στον ίδιο ρυθμό ήτανε και το τραγούδι του Σπύρου Μπίλιου, εξυμνούσε το Σπύρο Μπίλιο που ήτανε η ψυχή των γλεντιών του χωριού.
Της Χρύσως αναφέρονταν στην ομορφιά της Χρύσως του Σκούρα απο το Φτερνό για την οποία σκοτώθηκαν δύο άνθρωποι.
Η αυτοκτονία του Πόρου.Αυτό τραγουδιόταν μόνο στη μορφή που πάει κι ο Ερωτόκριτος
Επίσης το τραγούδι της Βέργως απο τα Χαραδιάτικα που αγάπησε ένα χωροφύλακα στο Βλυχό που την παράτησε κι αυτή τρελάθηκε.
Διάφοροι άλλοι αυτοσχέδιοι στίχοι τραγουδιών συναντιούνται στις παρακάτω ενότητες.
ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΓΑΜΟΥ
σχετικά με τα τραγούδια του γάμου αναφορά έχει γίνει στο ημερολόγιο του 2006.
-θα συμπληρωθεί με την παλιότερη αναφορά-
ΤΑ ΜΟΙΡΟΛΟΓΙΑ
Το μοιρολόι ως μουσικός τρόπος έκφρασης αποτελεί την ύψιστη πολιτιστική βαθμίδα σεβασμού των ζωντανών απέναντι στους πεθαμένους.Δεν είναι μόνο η έκφραση αγάπης και ανάμνησης προς τα προσφιλή μας πρόσωπα αλλά και ανύψωση του δικούμας φρονήματος σχετικά μετη μεταθανάτια ζωή και την ελπίδα ότι δε θα περάσουμε στη λήθη κάποτε κι εμείς απο τις επόμενες γενιές.
Πραγματικοί εκφραστές αυτής της τέχνης υπήρξαν οι γυναίκες του χωριού μας οι οποίες ανήγαγαν σε δρώμενο την τελετουργία αυτή σε αντίθεση με τους άντρες που έπνιγαν βουβά τον πόνο τους.
Σπουδαίες μοιρολογίστρες του χωριούμας υπήρξαν η Αναστασούλα του Μπέη, η Χριστίνα του Τζαμαρία, η Στάμω τουΤζούβαλη, η Αλεξάντρα του Καψολίνου ,η Κατίνα του Κορφιάτη,η Παρασκευή του Ζέρβα, η Σταθούλα του Λιάτσου, η Ζωίτσα του Καπρίτσολα κ.α.
Σπουδαιότερη όμως όλων υπήρξε η Αγγελικούλα του Κοτζίνου την οποία οι άλλες απλά προσπαθούσαν να την ακολουθήσουν και να την μιμηθούν.Η Αγγελικούλα εκτός από τη φωνή της που ήτανε καθαρή και σπαρακτική έκανε και συγκεκριμένες κινήσεις και σε σώμα , σε κεφάλι και χέρια.Έπιανε τις παλάμες άλλης γυναίκας που ήτανε απέναντι της πάνω από το νεκρό και πήγαινε το σώμα τους ''πέρα- δώθε'', έπιανε το κεφάλι της και το χτύπαγε ή το γρατζούναγε να ματώσει , ξέμπλεκε τα μαλλιά της , χτύπαγε το έδαφος με τα χέρια της κ.ο.κ.
Ο Γιάννης Σκλαβενίτης - Σουσάνης ο μεγαλύτερος έμπορος της Λευκάδος προπολεμικά, την είχε βάλει κάποτε να τόνε μοιρολογήσει όταν ήταν εν ζωή και πήγαιναν με τη βενζίνα στη Λευκάδα.Ξάπλωσε κάτω σαν πεθαμένος κι αυτή τον μοιρολόγησε κανονικά.Επίσης της άφησε ένα πεντακοσάρικο προπολεμικά για να τόνε μοιρολογήσει όταν πεθάνει σαν στερνή του επιθυμία πράγμα που έγινε.
ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ
Τα κάλαντα των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς ξεκίνησαν να λέγονται στα χωριά μας από τα παιδιά του δημοτικού σχολείου όταν δασκάλα ήταν η Μουρκέλου Γιωργία.
Του Χριστού τα πάθη λέγονταν παλιότερα ακόμη, μάλλον και τον προηγούμενο αιώνα.
Τα κάλαντα του Λαζάρου αποτελούσαν πάντα μέρα γιορτής που τιμούνταν ανάλογα.Απο τις αρχές του αιώνα έβγαινε ο Νίκος Μουτζφλός με ζουρνά και με τους Πριντζιπαίους κομπανία που είχαν βιολί.
Μόλις γύρισε από την Αμερική με το κλαρίνο συνέχισε να βγαίνει ακόμη λίγα χρόνια μέχρι που τον διαδέχτηκε ο Γιάννης Αρίκας που είχε ξεκινήσει σαν πολλά υποσχόμενος οργανοπαίκτης.
Απο το 1960 σχηματίστηκε καινούρια δεύτερη ζυγιά με τον Γιάννη το Καπλάνη κλαρίνο. Από το 1985 συνεχίστηκε το έθιμο από το Νιόνιο Κωπανέλο κλαρίνο.
Οι εισπράξεις τα πρώτα χρόνια γίνονταν σε είδος 80 με 100 κουλούρια-χωριάτικα λαδοκούλουρα Λευκάδος-και 80-100 αυγά.Μετά την κατοχή το 1944-1945 αρχίσανε δειλά δειλά να δίνουνε καμιά δεκάρα κι αυτό αποτελούσε είδηση.
Το σημαντικότερο είναι η ωραία ατμόσφαιρα που δημιουργούσαν μέσα στη νύχτα 6-10 άτομα με κλαρίνο και βιολί που περνούσαν απο Κατωχώρι -Βλυχό-Γένι ψυχαγωγώντας τον κόσμο που το περίμενε με αγωνία.Πολλές φορές γίνοταν παρεξήγηση άν δεν πήγαιναν κάπου.
Σε κάποια σπίτια που το περίμεναν πολύ ήτανε του Φιλιπάγγελου, Σπύρου Τσίνκου, Περικλή Παπά, Πανούτσου,Αντρέα Μπαρμπάκου, Μαλέντζη κλπ
Σε κάποιων το σπίτι η πόρτα δεν άνοιξε ποτέ...για λόγους τσιγκουνιάς.
Μια αλλη φορά μια γυναίκα έβρισε τον άντρα της που την ξύπνησε τα μεσάνυχτα με τη κομπανία του κι αυτός την έσπασε στο ξύλο χαλώντας την όλη ατμόσφαιρα.
Κάποια άλλη άρχισε τις κατάρες μόλις πήγαν εκεί οι Λαζαριστές και ο άντρας της τής έσπασε στο κεφάλι τη λάμπα.Έτσι λύνονταν με συνοπτικές διαδικασίες οι αρνήσεις για όσους είχαν πρόβλημα εκείνα τα χρόνια.
Τώρα το έθιμο εξακολουθεί να γίνεται έστω και αν δεν το περιμένουν όπως παλιά οι άνθρωποι όμως το θέλουν και πολύ σπάνια κάποιος δεν ανοίγει την πόρτα του.
Αναρτήσεις
